Bosprojecten claimen meer reductie van broeikasgassen dan ze waarmaken

In 2008 is het VN-programma REDD+ gestart. De afkorting staat voor Reducing Emissions from Deforestation in Developing countries en het doel is om de uitstoot van broeikasgassen door ontbossing en bosdegradatie te verminderen. Uit een analyse, die onlangs is gepubliceerd in Science, blijkt dat het programma vrijwel niets bijdraagt aan het tegengaan van ontbossing.

Naast het tegengaan van de effecten van klimaatverandering heeft REDD+ tot doel om een bijdrage te leveren aan duurzaam bosbeheer en vergroting van koolstofopslag van het bos. Bossen leggen CO₂ vast in hun bladeren, hout, wortels en het organisch materiaal in de bodem. Als er bossen worden gekapt of verbrand komt die CO₂ vrij. Meer dan 15 procent van de mondiale CO₂-uitstoot wordt veroorzaakt door ontbossing.

Minder ontbossing voorkomen dan beweerd

Traditioneel was bomen kappen de enige manier om geld te verdienen met een bos. Hout brengt geld op en er ontstaan landbouwgronden of ruimte voor het mijnen van mineralen. Als landen hun bossen laten staan, is dat in het belang van de hele wereld. De gemiste inkomsten worden gecompenseerd met een financiële vergoeding in de vorm van REDD+. Naast het tegengaan van ontbossing en bosdegradatie omvat het ook bescherming van bossen en de rol van bossen als opslagplaats van koolstof.

Meer dan 60 landen in Zuid- en Midden-Amerika, Afrika en Zuidoost-Azië doen mee met dit programma. De onderzoekers keken naar 26 projecten in 6 landen en onderzochten hoeveel minder er daadwerkelijk wordt ontbost door de deelnemers. Uit de resultaten blijkt dat er veel minder ontbossing werd voorkomen dan beweerd. Bovendien werd door 18 projecten samen 62 miljoen aan koolstofcredits geclaimd, terwijl de feitelijke bijdrage aan mitigatie van klimaatverandering slechts 21 miljoen credits is. Hiervan zijn er inmiddels bijna 15 miljoen opgebruikt door bedrijven in westerse landen om hun uitstoot van broeikasgassen te compenseren. De resterende 47 miljoen credits zijn nog steeds – onterecht – beschikbaar op de vrije markt.

Betere methodologie

‘Er dient een betere methodologie te worden gehanteerd voor bepaling van de juiste bijdrage aan beter bosbeheer en beperking van de koolstofuitstoot’, aldus hoofdauteur Thales West van de VU Amsterdam in een persbericht. In een commentaar in Nature – dat overigens los staat van dit onderzoek – wijzen Australische onderzoekers er bovendien op dat het niet kappen van bomen geen effect heeft op vermindering van koolstof in de lucht. Beter zou zijn om het vastleggen van koolstof in de bodem door bosherstel financieel te vergoeden. Wellicht een mooi agendapunt bij de nieuwe klimaattop in Dubai later dit jaar.