Melk drinken voorkomt dwerggroei

Chronische ondervoeding in de kindertijd leidt tot stunting, groeiachterstand die lichamelijke gevolgen heeft zoals grotere gevoeligheid voor ziekten. Daarnaast blijft ook de cognitieve ontwikkeling achter en dat vertaalt zich in slechtere schoolprestaties en op latere leeftijd in minder productiviteit en een lager inkomen. In de World Health Assembly is daarom afgesproken dat de groeiachterstand bij kinderen onder de vijf jaar in 2025 met 40 procent gedaald zal zijn; een doel dat wordt onderschreven in de Sustainable Development Goals (SDG2).

Micronutriënten

Volgens de onderzoekers van IFPRI zal dat doel hooguit voor de helft worden gehaald, tenzij overheden in lage- en middeninkomenslanden een gericht beleid gaan voeren om de productie en consumptie van voedingsmiddelen met een hoge dichtheid aan nutriënten te bevorderen. Met name het stimuleren van de melkconsumptie bij jonge kinderen kan een belangrijke bijdrage leveren. Melk bevat niet alleen essentiële aminozuren, maar levert ook een aantal belangrijke micronutriënten zoals kalk, vitamine A en B12 en het hormoon IGF-1 dat een rol speelt in zowel lichamelijke als cognitieve ontwikkeling.

Allerlei aanwijzingen dus, maar het bewijs dat melk op nationaal niveau een belangrijke rol kan spelen bij het voorkomen van groeiachterstanden is erg dun, schrijven de onderzoekers. Terwijl het antwoord op die vraag wel belangrijk is voor beleidsmakers die een voedselbeleid willen ontwikkelen en uitvoeren. Vandaar dat ze de data over het voorkomen van groeiachterstanden en de consumptie van melk in 91 lage- en middeninkomenslanden met elkaar hebben vergeleken over een periode van vijftig jaar. De gegevens over groeiachterstand haalden ze uit het gegevensbestand van de WHO en de gegevens over melkconsumptie per hoofd van de bevolking kwamen van de FAO.

Voedingsvoorlichting

De data werden verwerkt in een statistisch model waarin ook rekening werd gehouden met allerlei co-varianten en verstorende factoren. Ondanks alle onzekerheden was het resultaat vrij duidelijk: in de laatste halve eeuw zijn groeiachterstanden bij jonge kinderen sterk afgenomen in landen met een stijgende melkconsumptie.

Alleszins reden, aldus de onderzoekers, voor een beleid gericht op het vergroten van de melkproductie door modernisering van de melkveehouderij, investeringen in de koelketen en een goed systeem om de kwaliteit van melk te waarborgen Waar productieverhoging op agro-ecologische grenzen stuit, zoals in een aantal landen in Azië en het Midden-Oosten, zouden er goede afspraken moeten komen voor de import van melk en zuivelproducten.

Ook moet er een beleid komen gericht op het stimuleren van de melkconsumptie van met name kinderen onder de vijf jaar. Belangrijk is wel dat de borstvoeding tot zes maanden daar niet onder lijdt. Hoewel er weinig bewijs is dat koemelk borstvoeding vervangt, zouden campagnes om de melkconsumptie te verhogen gepaard moeten gaan met aangepaste voedingsvoorlichting, schrijven de onderzoekers.

Een ander heet hangijzer is de veronderstelde bijdrage van de melkveehouderij aan klimaatverandering, vooral door de uitstoot van methaan en lachgas. Volgens de onderzoekers moeten we dat niet overdrijven. Ze citeren een al wat ouder onderzoek waaruit blijkt dat de productie van 1 liter melk op een moderne melkveehouderij een lagere emissie van broeikasgassen heeft dan een vergelijkbare hoeveelheid rijst, kweekvis of olijfolie. Per eenheid eiwit zou dat zelfs nog minder zijn. Aangezien er nog geen alternatieven zijn met dezelfde voedingswaarde voor kinderen onder de vijf jaar, lijkt dat acceptabel.

Lees hier de landenvergelijking van het International Food Policy Research Institute.