Opinie: Neutrale positie

Het is een bekende misvatting in de journalistiek. Als je maar beide kanten aan het woord laat, zit je goed. Maar in het CRISPR-debat zijn voor- en tegenstanders niet eerlijk verdeeld. De wetenschappelijke consensus is dat het risicoprofiel van een CRISPR-gewas niet wezenlijk verschilt van een klassiek veredelde plant. Er zijn onder wetenschappers dus veel meer voorstanders dan tegenstanders. Zembla heeft echt moeten zoeken naar criticasters en ze kwamen onder andere uit bij een Twentse hoogleraar Science and Technology, geen moleculair bioloog.

Bovendien is de keuze van het onderwerp al ideologisch. Keer op keer heeft Zembla het op de conventionele landbouw gemunt. Ja, sommige wetenschappers waren te enthousiast over hoe snel een CRISPR-gewas ontwikkeld kan worden, maar is dat echt een uitzending waard? Aan de kant van de biologische landbouw worden boude uitspraken gedaan als dat de Nederlandse landbouwbodems morsdood zijn of dat conventionele boeren een pesticidenverslaving hebben; doorgaans zonder weerwoord of controle getolereerd. Bio, dat zijn toch de goeien?

Nu zou je kunnen beargumenteren dat de conventionele landbouw de aan te pakken kracht is. Zij zijn de status quo en hebben de economische macht – biologische landbouw heeft nog steeds maar een paar procent van het areaal en de consumentenmarkt. Maar tegelijkertijd heeft bio de wind in de zeilen. Zoals Bionext-voorman Michaël Wilde onlangs op Radio 1 zei, in gesprek met ondergetekende: ‘Nederland heeft gekozen voor bio, net als Europa en de VN.’ In alle beslislagen is bio de winnaar, en dus nu zou de sector op zijn minst een net zo te controleren kracht moeten zijn.

Zembla staat niet alleen in de soms scheve benadering van biologische landbouw. De Volkskrant bijvoorbeeld zet regelmatig biologische landbouw als synoniem van duurzame landbouw neer. Zo werkt de Rabobank de verduurzaming van de landbouw tegen, als het de omschakeling naar bio van een aantal boeren weigert te financieren. In een ander artikel wordt het maar niet stijgende areaal van biologisch vergeleken met het maar moeizaam stijgende percentage wind en zon in onze energiemix. Boodschap: Nederland loopt achter wat betreft duurzaamheid.

Het is zo goed als zeker dat bio een plaats krijgt in het landbouwsysteem van de toekomst. Het wordt daarom tijd om het ook zo te benaderen – als one of the big boys. Al is het alleen maar om teleurstellingen te voorkomen. Want wat als de biodiversiteit toch niet zo herstelt als verwacht, omdat journalisten jarenlang het grotere landgebruik negeerden. Of wat als de voedselzekerheid plots afneemt, omdat niemand ooit besefte dat biologische landbouw voor haar stikstof – en dus opbrengst – deels afhankelijk is van mest uit de conventionele landbouw.

Hidde Boersma

Freelance wetenschapsjournalist en documentairemaker