Mossen: kleine planten, grote bijdragen voor ecosystemen

Mossen groeien overal, in muur- en wegscheuren, langs paden, op boomstammen, rotsen en gebouwen, maar vooral: op de grond. Omdat bodemmossen in zo’n enorme soortenvariatie voorkomen, heeft het team onderzoekers gegevens verzameld op 123 locaties verspreid over de hele wereld, van de Afrikaanse woestijnen tot Antarctica. Wat is gebleken? Door de vitale functies van bodemmossen en de schaal waarin ze aanwezig zijn – namelijk met een oppervlakte van ongeveer negen miljoen vierkante kilometer, een oppervlakte gelijk aan China – hebben we de kracht en het belang van bodemmossen tot nu toe onderschat.

Belangrijke bodemfuncties

De onderzoekers hebben gemeten dat bodems waar mossen op zitten veel rijker zijn aan stikstof, fosfor, magnesium en belangrijke bodemenzymen dan kale bodems. Op deze plekken worden belangrijke bodemfuncties – die onmisbaar zijn voor het behoud van leven op aarde zoals koolstofvastlegging, nutriëntenkringloop en afbraak van organisch materiaal – beter uitgevoerd. De effecten hiervan verschillen per gebied en groeiomstandigheid. De bodemmossen hebben de krachtigste werking in arme gebieden zoals woestijnen waar vaatplanten – planten die water en mineralen geleiden – en regen schaars kunnen zijn.

Een van de meest sprekende resultaten is de koolstofvastlegging. De onderzoekers hebben in hun rapport laten zien dat met mossen bedekte bodems wereldwijd 6,4 gigaton méér koolstof opslaan dan kale bodems. Mossen zijn extreem absorberend en hebben de handigheid om onder andere koolstofdeeltjes uit de lucht aan te trekken en op te nemen in de bodem, waar het omgezet kan worden in bruikbare nutriënten voor het bodemleven en voor planten.

Zorgen

De onderzoekers lieten ook hun zorgen blijken: mossen krijgen het steeds moeilijker door verstoring door vee, landontginning en veranderende klimaten. Het verlies van 15 procent van de bodemmossen staat gelijk aan de jaarlijkse CO2-uitstoot door alle veranderingen in landgebruik zoals ontginning en overbegrazing. Kortom, waar de onderzoekers hebben ontdekt dat mossen onder andere veel grotere hoeveelheden koolstof opslaan dan eerst werd gedacht, bepleiten zij ook betere bescherming van deze kleine maar fijne planten.