Natuurbescherming houdt te weinig rekening met insecten
Insecten zijn cruciaal binnen ecosystemen. Ze bestuiven meer dan 80 procent van de planten, waaronder veel land- en tuinbouwgewassen. Verder zijn ze voedsel voor duizenden gewervelde dieren. Maar binnen programmas van natuurbehoud worden ze continue over het hoofd gezien. Het is hoog tijd dat we insecten meenemen in maatregelen voor natuurbeheer, zegt bioloog en hoofdauteur Shawan Chowdhury van het Duitse Centrum voor Integraal Biodiversiteitsonderzoek in een persbericht. Beleidsmakers en natuurbeheerders moeten insecten meenemen bij de planning en inrichting van nieuwe beschermde gebieden en de bestaande natuurgebieden beter managen.
Natuurgebieden lijken vooral bedoeld voor het veiligstellen van gewervelde dieren die bedreigd worden door de mens. In hoeverre die bescherming opgaat voor insecten is nagenoeg nooit onderzocht. Chowdury en collegas legden daarom data over verspreiding van soorten afkomstig van de Global Biodiversity Information Facility over kaarten van beschermde gebieden. Zo vonden ze dat wereldwijd 76 procent van alle insectensoorten nauwelijks voorkomt in die gebieden, inclusief zwaar bedreigde soorten. Bovendien is er helemaal geen overlap van de verspreiding van 1876 soorten van 225 families met beschermde natuur.
De onderzoekers zijn verrast door die zware ondervertegenwoordiging van insecten in beschermde gebieden. Er zijn wel verschillen per regio. Relatief best beschermd zijn insecten in het Amazonegebied, West-Australië, de Arabische Woestijn, het tropisch deel van Afrika en Midden Europa. Bescherming schiet vooral tekort in Noord-Amerika, Oost-Europa en Zuid- en Zuidoost-Azië. Zelfs wanneer insecten voorkomen in beschermde gebieden - ja allicht, waar komen ze niet voor - dan missen ze de voordelen van bescherming, aldus Chowdhury. Veel insectensoorten in natuurgebieden dalen in aantallen door snelle verandering van de habitat, verlies aan corridors en de aanleg van wegen door het gebied.
De onderzoekers merken fijntjes op dat de studie beperkt is door het gebrek aan data over globale insectverspreiding. Van de naar schatting 5,5 miljoen insectensoorten konden er slechts 90 000 in hun model worden gescreend. Ondanks dat 80 procent van al het dierlijk leven op aarde uit insecten bestaat, staat slechts 8 procent van de insecten op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten van de IUCN, zegt Chowdhury.
Om de insecten beter te beschermen is de hulp van burgers welkom. Citizen Science kan het gat aan data van insectenverspreiding helpen vullen. Wetenschappers en beleidsmakers moeten in actie komen en de voornaamste plekken aanwijzen voor bescherming van insecten.
Beeld: Bedreigde vlindersoort (Vanessa kershawi) uit Australië (Foto: Shawan Chowdhury)
