Miljoenen mensen ondervoed door stijgende prijs van kunstmest
Eerder al schreven we over de tekorten aan kunstmest en de gevolgen daarvan voor de voedselvoorziening in Afrika ten zuiden van de Sahara. Van de 4 tot 4,5 miljoen ton kunstmest (ureum en NPK-stikstof, fosfaat en kalium) die normaliter wordt aangevoerd, ontbreekt nu 1,5 tot 2 miljoen ton. Dat vertaalt zich in een opbrengst die 30 miljoen ton graanequivalenten lager is, waarmee je 60 tot 90 miljoen mensen had kunnen voeden. Zeventig procent van de huishoudens zou worstelen met de vraag of er morgen nog wel voldoende eten is voor het gezin.
Dit waren nog schattingen. Schotse onderzoekers ontwikkelden samen met collegas uit Duitsland en de Verenigde Staten, een computermodel om na te gaan hoe de stijgende energie- en kunstmestprijs plus exportbeperkingen de wereldvoedselprijs beïnvloeden. Het gecombineerd effect resulteert in een voedselprijs in 2023 die tachtig procent hoger is vergeleken met 2021. Volgens het model zouden tot een miljoen mensen de hongerdood kunnen sterven en zouden meer dan 100 miljoen mensen ondervoed raken, vooral in Afrika en het Midden-Oosten.
Opmerkelijk is dat de verminderde graanproductie en -export vanuit Oekraïne en Rusland voor slechts 2,6 procent bijdraagt aan de hogere voedselprijs. Het overgrote deel van de prijsstijging, circa driekwart wordt veroorzaakt door de hoge prijs van energie en kunstmest. Het Zwarte Zee Graanakkoord, waardoor Oekraïne weer graan uitvoert, is een welkome ontwikkeling, maar leidt af van de aandacht voor hoge kunstmestprijzen. Ondanks dat de prijzen nu iets dalen ten opzichte van eind vorig jaar, zijn ze nog steeds hoog en zorgen voor inflatie van voedselprijzen in 2023, aldus hoofdauteur Peter Alexander van de universiteit van Edinburgh in een persbericht.
De hoge kunstmestprijzen hebben ook gevolgen voor het landgebruik. Omdat opbrengsten per hectare dalen, is meer landbouwgrond nodig voor de productie van dezelfde hoeveelheid voedsel. Volgens het model zou in 2030 een extra oppervlakte nodig zo groot als heel West-Europa. Dit leidt weer tot ontbossing, meer koolstofemissies en verlies van biodiversiteit.
Volgens Alexander betekent de hoge kunstmestprijs het einde van een tijdperk met goedkoop voedsel. Ieder voelt het in zijn boodschappenmandje, maar het zijn de armsten die nu al moeite hebben om zich gezond eten te veroorloven. Er dient meer te worden gedaan om de link te breken tussen hoge voedselprijzen en de schade voor de gezondheid en het milieu
Foto: Peter Lowe/CIMMYT
