Wetenschappelijke consensus overtuigt twijfelaars over gentech

 

 

Communicatiewetenschapper Aart van Stekelenburg van de Radboud Universiteit en zijn collegas deden onderzoek onder 1500 volwassen Amerikanen met incorrecte ideeën over klimaatverandering of genetisch gemodificeerd eten. De resultaten van de studie zijn gepubliceerd in Psychological Science. De ondervraagden meenden dat klimaatverandering niet door de mens wordt veroorzaakt of dat gentech voedsel onveilig is. 

Dat is niet in overeenstemming met het overweldigende wetenschappelijke bewijs van het tegendeel, zegt Van Stekelenburg in een begeleidend persbericht. Het blijkt echter te helpen als we mensen met zulke misvattingen over genetisch gemodificeerd eten, uitleggen dat er in de wetenschap consensus bestaat over veiligheid.  We lieten ze onder andere een nieuwsbericht lezen over gentech voedsel en zagen dat ze hun overtuiging aanpasten als daarin de wetenschappelijke consensus werd benadrukt.

Herkennen consensus

Het werkte vooral als werd uitgelegd hoe wetenschappelijke consensus tot stand komt. De promovendus en zijn collegas hielpen de deelnemers om zelf uitzoeken of iets waar is op basis van wetenschappelijke consensus. Ze legden de deelnemers ook uit hoe consensus in de wetenschap werkt en hoe dat te herkennen is. Dat deden ze aan de hand van drie experimenten. Eerst leerden ze via een infographic wat wetenschappelijke consensus inhoudt. Daarna lazen ze een nieuwsartikel waarin een passage over wetenschappelijke consensus was verwerkt. Vervolgens werd gekeken of de respondenten hierna hun mening aanpasten. 

Valse balans

Opvallend is dat het bieden van gedegen informatie en de nadruk op bestaande consensus onder wetenschappers minder goed werkt bij klimaatontkenners. Bij berichten over klimaatverandering waren de resultaten minder duidelijk, waardoor we niet zeker weten of deze strategie bij dit onderwerp kan helpen mensen te informeren. 

Daar zijn meerdere mogelijke verklaringen voor, zegt Van Stekelenburg. De belangrijkste is dat het vertrouwen in klimaatwetenschappers lager is dan dat in biomedische wetenschappers. Bovendien wordt in nieuwsberichten over klimaatverandering regelmatig een tegengestelde opinie aan het woord gelaten. Die valse balans is er meestal niet bij berichten over gentech voedsel. 

Desgevraagd zegt de promovendus dat de keuze voor Amerikanen in zijn onderzoek een praktische reden heeft. We hebben gebruik gemaakt van een online onderzoeksplatform dat met name door Amerikanen gebruikt wordt. Dit maakte het voor ons mogelijk tegen lage kosten mensen te benaderen. Hetzelfde onderzoek in Nederland was voor ons onbetaalbaar geweest. De resultaten zouden hoogstwaarschijnlijk dezelfde zijn. 

 

Beeld: Genetisch geredigeerde GABA-tomaat tegen hoge bloeddruk. Foto Sanatechseed