Landbouw en houtkap grootste bedreigingen voor biodiversiteit

 

Het Antropoceen kenmerkt zich door een ongeëvenaarde invloed van menselijke activiteiten op het voortbestaan van andere soorten. Ondanks de sombere voorspellingen van onder meer IPBES, het intergouvernementeel platform voor biodiversiteit en ecosysteemdiensten, is er weinig bekend over locatie en intensiteit van de risicofactoren voor het verlies aan biodiversiteit. Informatie over de ruimtelijke verspreiding van deze bedreigingen en hoe gewervelde dieren daarop reageren is belangrijk voor een gericht natuurbeleid. Een recent gepubliceerde modelstudie van IIASA, het International Institute for Applied Science, is een eerste poging om deze kennis in kaart te brengen en de verschillende risicos per regio beter te begrijpen 

Rode lijst

Op basis van de Rode Lijst van IUCN heeft een team van topwetenschappers wereldkaarten gemaakt van de locaties en de mate van de bedreigingen voor amfibieën, vogels en zoogdieren, bij elkaar een kleine 24.000 soorten. Deze informatie kan beleidsmakers helpen prioriteiten te stellen bij natuurbehoud op nationaal en lokaal niveau. In de tropen zijn het vooral landbouw en houtkap die de biodiversiteit in gevaar brengen. Jagers en stropers zijn geografisch gezien het meest verspreide risico. Er zijn zelfs aanzienlijke gebieden waar een specifieke diersoort meer dan 50 procent kans loopt te verdwijnen door houtkap, landbouw, exoten of klimaatverandering. 

Meest kwetsbaar

De meest kwetsbare gebieden voor alle gewervelden zijn de eilanden Sumatra en Borneo in Zuidoost-Azië en de droge bossen van Madagaskar. In Europa zijn het de amfibieën die het meest onder druk staan door een combinatie van landbouw, exoten en vervuiling. De poolgebieden, de oostkust van Australië en Zuid-Afrika lopen de meeste kans beïnvloed te worden door klimaatverandering, met name vogels. Naast de meest kwetsbare gebieden zijn per diersoort de grootste risicos in kaart gebracht. Voor amfibieën is dat landbouw, in bijna de helft van de wereld. Voor vogels en zoogdieren gaat het vooral om jacht en stroperij, respectievelijk de helft en driekwart. Landbouw is het meest schadelijk voor alle gewervelde dieren op land. 

Natuurcrisis

We zitten midden in een natuurcrisis en de komende tien jaren zijn cruciaal om doorslaggevende acties te ondernemen en het verlies aan biodiversiteit te stoppen, zegt Mike Harfoot, eerste auteur in een begeleidend persbericht. Hij is verbonden aan UNEP-WCMC, de milieuorganisatie van de Verenigde Naties die wereldwijd natuurbescherming monitort. Onze resultaten tonen de plaatsen en intensiteit van door mensen veroorzaakte bedreigingen op de natuur. Die informatie kan beleidsmakers ondersteunen bij het nemen van gerichte acties om die dreigingen de kop in te drukken. Op basis van de data komen de onderzoekers tot prioriteitsgebieden waar de situatie het meest nijpend en actie dus het hardste nodig is. Naast Zuidoost-Azië, Madagaskar en Zuid-Afrika zijn dat het Albertine Rift en de oostelijke Arc Mountains in oost Afrika, de bossen van Guinee in West-Afrika, het Atlantische bos, het Amazonebekken en de noordelijke Andes in Panama en Costa Rica in Midden- en Zuid-Amerika. 

 

Beeld: Orangutan foundation international