Louter lokaal maakt kwetsbaar
De onderzoekers afkomstig van Penn State en Northern Arizona University keken naar vier typen voedsel: gewassen, levende dieren, diervoeders en vlees over de jaren 2012-2015. In die periode werden Great Plains en het westen van de Verenigde Staten geteisterd door extreme droogtes.
Afhankelijk
Steden zijn afhankelijk van andere regios voor de voorziening van voedsel, zegt Alfonso Meija van Penn State in een begeleidend persbericht. We keken naar voedsel omdat dat gekoppeld is aan beschikbaarheid van water en energie. De voedselproductie hangt daardoor sterk samen met klimaatverandering. We weten ook dat biodiverse ecosystemen beter bestand zijn tegen schokken en wilden nagaan of die les ook opgaat voor menselijke voedselsystemen.
Dat blijkt inderdaad zo te zijn. Er is een duidelijk verband tussen de mate van diversiteit van de voedselketens die steden voorzien en de kans op verstoring in dat aanbod. Hoe hoger de variatie in de locaties waar het eten vandaan komt, hoe lager de kans op voedseltekort. Wanneer een stad haar levensmiddelen voornamelijk van dichtbij haalt is de voedselketen veelal weinig divers.
Niet alleen afstand
Het is niet alleen de afstand, er spelen ook andere zaken mee, zegt collega-onderzoeker Michael Gomez. Wanneer een stad bijvoorbeeld voor het vleesaanbod volledig afhankelijk is van Texas dan zal die stad tijdens een droogteperiode in Texas een schok ervaren. Naast droogte zijn hittegolven, overstroming, cyberaanvallen en wereldwijde pandemieën, zoals die van COVID-19, verstorende factoren.
Steden komen in de problemen wanneer ze hun producten betrekken van te weinig bronnen, van locaties met hetzelfde klimaat of uit een beperkt aantal regios. De data van voedselbewegingen in de VS zijn afkomstig van 284 metropoolgebieden, waaronder New York en Los Angeles.
Regionale samenwerking
Tot een soortgelijke conclusie - flexibiliteit in voedselsystemen geeft meer voedselzekerheid - komt Bart de Steenhuijsen Piters van Wageningen Economic Research voor West-Afrika. Voor het onderzoeksrapport zie hier. De sterk verschillende voedselsystemen daar zijn weerbaarder dan gedacht. Zo verhuizen de met hun vee rondtrekkende nomaden bij achterblijvende regen naar een ander gebied waar wel te grazen valt. Vissers zijn flexibel, omdat ze overal hun netten kunnen uitslaan. Het wordt lastiger als Europese vissers in dat gebied komen. Eén schok kan het systeem aan, maar komt er nog een economische of politieke schok bovenop, zoals COVID, dan wordt het moeilijk, zegt de Wageninger in een persbericht.
Ook in dit geval is regionale samenwerking belangrijk voor een optimale weerbaarheid van voedselsystemen. Beleid kan die flexibiliteit, dynamiek en regionale verbondenheid van voedselsystemen helpen versterken. Zo kan ECOWAS (Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten) als een soort Europese Unie de samenwerking tussen West-Afrikaanse landen bevorderen. Steenhuijsen Piters: Landen moeten dan wel inzien dat de nationale belangen daarmee gemoeid zijn en hun grenzen openhouden. De binnenlandse consumptiemarkten zijn relatief klein, maar in regionaal verband groot genoeg om voordelen op te leveren.
Beeld: Lege schappen, Christopher Corneschi
