Ook bij planten is voorkomen beter dan genezen
Bij het bevorderen van de gezondheid gaat er veel aandacht uit naar het stimuleren van biologische processen, zowel ondergronds als bovengronds. Zeg maar het agrarisch ecosysteem van akker en weiland, waarin het gewas een centrale plaats inneemt. Met opmerkelijke resultaten. Bierbostel bijvoorbeeld, restproduct van het brouwproces, blijkt in combinatie met koeienmest een prima bodemontsmetter. Bovendien stimuleert het mengsel de goede bodemorganismen en verhoogt het de gewasproductie.
Hetzelfde geldt voor raapkoek, dat wat er overblijft van raapzaad nadat de olie eruit is geperst, zo blijkt uit een publicatie van Spaanse onderzoekers, die onlangs in Frontiers in Sustainable Food Systems is verschenen. Het hoog stikstofniveau stimuleert de activiteit van gunstige micro-organismen in de bodem die helpen met de afbraak van nematoden en andere parasieten die gewassen beschadigen, zegt eerste auteur Maite Gandariasbeitia in een begeleidend persbericht.
Nematoden of bodemaaltjes dringen plantenwortels binnen, leggen daar hun eitjes en dat veroorzaakt galvorming op de wortels. Hierdoor kan het gewas niet meer goed voedingsstoffen opnemen en dat leidt tot een lagere oogst. De onderzoekers experimenteerden met sla. Na toediening van bierbostel en raapkoek samen met verse mest aan de grond was er significant minder vorming van wortelgal, terwijl na een jaar de sla-opbrengst 15% hoger was. Bovendien werd de bodem luchtiger, omdat de gunstige bodembacteriën een boost kregen.
Zaagsel blikt eveneens te helpen bij het voorkomen van helpt plantenziekten, blijkt uit onderzoek van Anna Clochiatti van het NIOO-KNAW waarop zij onlangs promoveerde. Celluloserijke materialen, zoals zaagsel en papierpulp, stimuleren sapotrofe schimmels. Deze good guys onderdrukken ziekteverwekkende bodemschimmels. De cellulose moet wel goed toegankelijk zijn, zegt de onderzoekster. Houtsnippers werken onvoldoende, kleine houtdeeltjes van zaagsel of houtmeel doen het beter.
Ook de houtsoort blijkt van belang. Loofhout werkt goed, naaldhout maar heel beperkt. Clochiatti werkte vooral met beukenzaagsel en rode biet. De nuttige schimmels beschermen de wortels van de zaailingen tegen binnendringende ziekteverwekkers, zoals Rhizoctonia die de jonge rode bieten laat rotten. De schimmels die op zaagsel groeien nemen tevens stikstof op, die later weer vrijkomt. Dat is belangrijk om stikstofverliezen in de bodem tegen te gaan, zoals aan het begin van het groeiseizoen en na de oogst.
Weer een andere insteek is het voorbehandelen van planten met bacteriën om het immuunsysteem te stimuleren. Japanse onderzoekers hebben een screening methode ontwikkeld om bacteriën te vinden, die hiervoor het meest geschikt zijn. Deze niet schadelijke micro-organismen werken als een vaccin voor planten. Een shot van deze bacteriën bereidt de plant voor op werkelijke bedreigingen. Deze technologie kan bijdragen aan toepassing en uitbreiding van microbiële alternatieven voor chemische bestrijdingsmiddelen, aldus onderzoeker Toshiki Furuya.
Beeld: Galknobbels op slawortels door nematoden (Foto: Maite Gandariasbeitia et al).
