Soorten komen en gaan, maar het ecosysteem blijft bestaan
De voornamelijk uit Spanje afkomstige auteurs gebruikten een deep time benadering. Dat wil zeggen dat ze vanaf heden terug gingen tot 21 miljoen jaar geleden om de dynamiek van ecosystemen in kaart te brengen. Zij vergeleken ecosystemen die gedefinieerd zijn door de soorten die erin voorkomen met leefgemeenschappen die getypeerd worden door de verschillende ecologische rollen die soorten vervullen.
Natuurbeleid
Centrale vraag daarbij was hoe deze verschillende ecosystemen zullen reageren op bijvoorbeeld klimaatverandering. Begrijpen van ecosystemen uit het verleden onder veranderende omstandigheden kan ons helpen in te spelen op toekomstige veranderingen door een beter beleid voor natuurbehoud, zegt Fernando Blanco, onderzoeker van het Museum für Naturkunde in Berlin in een persbericht.
De studie gebruikte fossiele gegevens van grote zoogdieren die leefden op het Iberisch schiereiland in de afgelopen 21 miljoen jaar. Deze paleontologische dataset is een van de meest complete en best bestudeerde ter wereld voor dit tijdsbestek. Dat maakt het mogelijk om dit type onderzoek uit te voeren en tot in detail te weten hoe ecosystemen zich miljoenen jaren geleden ontwikkelden, aldus Soledad Domingo, mede-auteur en werkzaam bij de Complutense Universiteit van Madrid.
Netwerkanalyse
De onderzoekers hanteerden een zogeheten Netwerk Analyse om uitgestorven diergemeenschappen te groeperen naar soortensamenstelling en naar ecologische structuur waarin ze leefden. Op basis van informatie over dieet, lichaamsgrootte en manier van bewegen werden de dieren geschaard onder een functionele eenheid: een verzameling dieren met vergelijkbare ecologische rollen. Hierdoor werd duidelijk hoe snel de samenstelling van soorten veranderde ten opzichte van de structuur van het ecosysteem over miljoenen jaren. De wetenschappers vonden dat de ecologische structuur beter bestand was tegen verandering dan de samenstelling van diersoorten. Alleen zeer extreme verstoringen blijken in staat een ecosysteem te veranderen.
Draaiend houden
In de afgelopen 20 miljoen jaar waren er slechts twee veranderingen in het milieu die het ecosysteem ingrijpend veranderde. Dat was 14 en 9 miljoen jaar geleden, toen er wereldwijd grote verandering was in de verdeling van neerslag op aarde, zegt Domingo.
Tot onze verrassing bleef de functionele structuur van de zoogdieren gemeenschap stabiel ondanks de opdroging van de Middellandse Zee zes miljoen jaar geleden en de klimaatschommelingen in de IJstijd die 2,5 miljoen jaar terug begonnen.
Volgens de onderzoekers moet natuurbehoud zich in eerste instantie dan ook niet richten op bescherming van bedreigde of iconische diersoorten. Inspanningen om ecosystemen draaiende te houden hebben op de lange duur meer effect.
Beeld: reconstructie van uitgestorven zoogdieren van 16 miljoen jaargeleden, gevonden op de site Els Cassots in Spanje. (Oscar Sanisidro, universidad de Alcala de Henaras)
