Selectieve suikerheffing werkt ook in Zuid-Afrika

 

Drie jaar geleden introduceerde Zuid-Afrika een heffing op suikerhoudende frisdranken. De grootte van de heffing is afhankelijk van de hoeveelheid suiker in de betreffende frisdrank, maar is gemiddeld zon 11 procent van de literprijs. De wijze van heffen is vergelijkbaar met die in het Verenigd Koninkrijk, waarover we eerder schreven. In Mexico werd simpelweg een heffing van een peso per liter opgelegd en ook die bleek effect te hebben op de consumptie van suikerhoudende frisdranken - een daling van 14 procent. Ook op niet-suikerhoudende frisdranken trouwens, daarvan steeg de verkoop met 4 procent.

Statistische kunstgrepen

De onderzoekers gebruikten gegevens Kantar Europanel om het aankoopgedrag van Zuid-Afrikaanse huishoudens in kaart te brengen tussen 2014 (ruim voor de invoering van de heffing) en 2019. Volgens de onderzoeksleider Nicholas Stacey van de Universiteit van Witwatersrand - geciteerd in het persbericht - bleek daaruit dat de gemiddelde hoeveelheid suiker die via suikerhoudende frisdrank werd ingekocht, met ruim 50 procent verminderde. Daar zijn wel wat statistische kunstgrepen voor nodig, want als je de gegevens in het artikel zelf bekijkt, vermindert de suikerconsumptie via frisdrank van 16.25 tot 10.63 gram per hoofd, ofwel een kleine 40 procent reductie. 

Samenstelling aangepast

Voor een belangrijk deel - maar niet helemaal -  kan de vermindering  van de suikerconsumptie worden toegeschreven aan het feit dat mensen minder suikerhoudende frisdrank kochten. In 2014 was dat gemiddeld nog ruim een halve liter per persoon, terwijl dat vijf jaar later bijna 30 procent minder was. Het verschil tussen beide getallen laat volgens Stacey zien dat producenten de samenstelling van hun frisdrank hebben aangepast aan de heffing. Iets dergelijks is ook gebeurd in het Verenigd Koninkrijk en andere landen waar een heffing is ingevoerd.

Zwaarste last

Het motief voor de Zuid-Afrikaanse heffing was en is dat suikerhoudende frisdranken een belangrijke rol spelen in de snelle stijging van het percentage kinderen met overgewicht en obesitas. Niet alleen in Zuid-Afrika overigens, maar in vrijwel alle landen ten zuiden van de Sahara. Het klinkt paradoxaal, maar volgens Karen Hofman, hoogleraar aan de Universiteit van Witwatersrand hebben vooral de lagere inkomensgroepen baat bij de heffing, omdat zij de zwaarste last dragen van obesitas, diabetes type-2 en andere niet-overdraagbare ziekten.

 

Beeld: Nutrition insight