Nieuw leven na eeuwenlange rattenplaag

 

Op de grens tussen de Noordelijke Stille Oceaan en de Beringzee, ten zuidwesten van het vasteland van Alaska, ligt een archipel genaamd de Aleoeten. Een van de eilanden heet Ratteneiland, zo genoemd nadat eind 18^e eeuw enkele bruine ratten (Rattus norvegicus) waren meegelift op een Japanse boot en zich vervolgens als een heuse invasie hebben vermeerderd en verspreid over het eiland.

Ontwrichting

De ratten gedijden uitstekend op het eiland, zoals ze op de meeste plekken wel doen. Hun aanwezigheid ging echter ten koste van de natuur en het ecosysteem aan de kust van het eiland. De ratten leefden van de eieren en kuikens van zeevogels, kustvogels en landvogels die hun nesten laag bij de grond hadden. Daardoor nam de populatie van deze gevleugelde dieren drastisch af. Dat had tot gevolg dat de slakken en zeeslakken de favoriete maaltijd van met name de kustvogels floreerden. Zij deden zich flink tegoed aan algen en zeewier, waardoor het plaatselijke mariene ecosysteem verder uit balans werd gebracht.

Uitroeiing

In 2008 gingen drie partijen U.S. Fish and Wildlife Service, The Nature Conservancy en Island Conservation de samenwerking aan om de invasieve, exotische ratten van Ratteneiland te verwijderen. Vanuit laag overvliegende vliegtuigjes verspreidden zij pellets met brodifacoum over het eiland. Brodifacoum is een antistollingsmiddel dat net als andere stoffen uit dezelfde familie wordt ingezet als ratten- en muizengif. De onderneming bleek succesvol: bij een controle op het eiland een half jaar later werden geen ratten meer gezien. Helaas bleek toen ook dat het gif tientallen tot honderden toch al zeldzame eilandvogels het leven had gekost. 

Herstel

Het offer van de vogels is niet voor niets geweest. Vier jaar na de succesvolle uitroeiing van de bruine rat, heeft Rat Island zijn oorspronkelijke naam teruggekregen: Hawadax. Dat betekent iets als die twee daar in de taal van de inheemse bevolking van de Aleoeten, wat verwijst naar de twee heuvels op het eiland. Vijf jaar na de uitroeiing was de populatie van veel zee-, kust- en landvogels op Hawadax alweer toegenomen. Zelfs de zanggors, die oorspronkelijk op het eiland voorkwam, maar door de ratteninvasie volledig was verdwenen, bouwt weer nesten in zijn thuishaven.

Nu, ruim tien jaar nadat de laatste bruine rat van Hawadax verdween, is de gehele natuur op het eiland aardig hersteld. De populatie vogels is verder toegenomen en ook de indirecte effecten op het mariene ecosysteem zijn zichtbaar: met meer vogels aan de kust zijn de aantallen slakken en zeeslakken gedaald en als gevolg daarvan zijn met name de vlezige algen weer volop aanwezig.

Veerkracht

Wanneer een natuurgebied of ecosysteem is aangedaan door invasieve exoten, is het moeilijk te zeggen wanneer sprake is van herstelde natuur. Vergelijken met de situatie vóór de invasie is meestal niet mogelijk, omdat die situatie zelden goed is gedocumenteerd. De onderzoekers in de Aleoeten hebben het geluk dat zij de natuur in Hawadax konden vergelijken met die van andere eilanden in de archipel, waar nog nooit een rat een pootje aan land heeft gezet. Daardoor konden zij constateren dat de vogels en algen nog niet helemaal terug zijn op hun oude niveau. Toch geeft een van de onderzoekers, Carolyn Kurle, in een eerder interview aan dat ze verrast was door de snelheid waarmee het ecosysteem weer in evenwicht was gekomen. 

Hoewel Hawadax nog wat langer nodig zal hebben om volledig bij te komen van 230 jaar heerschappij door de bruine rat, is de (recente) geschiedenis van het eiland hoopgevend voor natuurgebieden elders in de wereld die gebukt gaan onder de destructieve invloed van invasieve exoten. 

 

 

Foto: Zwarte scholekster op Hawadax Island, Island Conservation