Buitenbeentjes? Gewoon lelijk!

 

Ongeveer een derde van al het eten in de wereld wordt verspild. Over de hele linie gaat goed eten verloren: bij de oogst, het vervoer, in winkels en restaurants en bij de consument thuis. Een deel van de verspilling komt doordat groente en fruit niet altijd voldoen aan de schoonheidsstandaard en daardoor slecht verkopen. Dat is zonde; de smaak en voedingsstoffen van de gewassen zijn niet anders dan die van hun knappere soortgenoten. 

Lelijke paprikas

Om te kijken op welke manier deze vorm van voedselverspilling kan worden verminderd, onderzocht een groep Canadese onderzoekers waarom consumenten onaantrekkelijk uitziende gewassen links laten liggen. Daaruit bleek dat ze bewust of onbewust het idee hebben dat lelijk gevormde of anders gekleurde producten minder lekker en minder gezond zijn. Daarna deden de onderzoekers een aantal experimenten om te kijken naar het effect van labels. Hun hypothese was dat het koopgedrag van mensen zou veranderen als het afwijkende uiterlijk van onaantrekkelijke gewassen wordt benadrukt. Bijvoorbeeld door Lelijke paprikas op een verpakking te zetten. Door focus te leggen op de afwijking worden consumenten zich ervan bewust dat het slechts om een uiterlijke afwijking gaat en dat er met de smaak en voedingswaarde van het product niks mis is.

Lelijk verkoopt 

In een van de experimenten keken de onderzoekers naar het koopgedrag van mensen op een versmarkt. In een ander experiment kregen de proefpersonen 30 dollar die ze zelf mochten houden of mochten besteden aan een gewoon groentepakket of een lelijk groentepakket. Het bleek dat consumenten eerder geneigd waren om onaantrekkelijk fruit en groente te kopen wanneer die als lelijk verkocht werden, dan wanneer er geen specifieke benaming aan werd gehangen. Hoe groot het verschil precies is, is niet duidelijk. Toch zou het benadrukken van onvolmaaktheden in gewassen kunnen leiden tot minder voedselverspilling en op die manier bijdragen aan de doelstelling van Nederland om in 2030 de voedselverspilling te halveren ten opzichte van 2015.

Minder korting

Een reductie van voedselverspilling is niet het enige mogelijke effect van lelijke labels. Ook  de groenteman en andere retailers kunnen er een voordeeltje uit halen. De Canadese onderzoekers keken namelijk ook naar het verband tussen lelijke labels en de hoogte van de kortingen. Onaantrekkelijk eten wordt vaak met korting verkocht, denk maar aan de Buitenbeentjes van de AH. Die kortingen liggen vaak tussen de 20 en 50 procent, maar de onderzoekers vonden dat in combinatie met de stempel lelijk de korting van 20 procent tot de hoogste verkoop van groente en fruit leidde. 

Lelijk of imperfect?

Verkopers van groente en fruit hoeven dus minder korting weg te geven en kunnen een groter deel van de opbrengst voor zichzelf houden. Het enige wat ze hoeven te doen is hun producten voor lelijk uitmaken. Dat blijkt in de praktijk nog een opgave te zijn. De onderzoekers interviewden meer dan 50 managers van supermarkten en merkten dat die een voorkeur hebben voor verzachtende woorden als imperfect of buitenbeentjes om onaantrekkelijk uitziende gewassen te beschrijven. Hoewel die woorden misschien vriendelijker klinken, is het voor de verkoop dus beter om gewoon de harde waarheid te spreken.

 

 

Beeld: Michael Miloserdoff, public domain