Bomen zijn niet altijd de oplossing
Amerikaans onderzoek blijkt dat de lagere weerkaatsing van zonnestraling (de albedo) netto zelfs tot opwarming kan leiden. De effecten zijn klein, maar volgens de onderzoekers groot genoeg om er rekening mee te houden bij plannen voor herbebossing.
Bossen nemen CO2 op uit de atmosfeer en leggen dat vast in hout en in de bodem. Hierdoor wordt de ophoping van broeikasgassen vertraagt. Dat is welbekend. En het is ook de reden dat er her en der plannen worden gemaakt voor het aanplanten van bossen. In Nederland streven Rijk en provincies naar het aanplanten van bijna 200 miljoen bomen in de komende tien jaar. Eurocommissaris Frans Timmermans wil alleen al in de EU drie miljard bomen planten. En recent maakte de Rabobank bekend dat deze samen met Microsoft boslandbouw gaat stimuleren in Afrikaanse landen bezuiden te Sahara.
Keerzijde
Ongetwijfeld hartverwarmende initiatieven - wie houdt er niet van bomen - maar er zit nog wel een andere kant aan het verhaal. Een effect waar te weinig rekening mee wordt gehouden door bosbouwers en beleidsmakers is het zogeheten albedo-effect. Dat komt erop neer dat bossen donkerder zijn dan andere oppervlaktes en daarom meer zonlicht absorberen en warmte vasthouden dan plekken zonder bomen. Wanneer dit albedo-effect hoger is dan het effect van de hoeveelheid CO2 die de bomen vastleggen, betekent dat een netto opwarming.
Het is daarom belangrijk om het albedo effect van bossen mee te nemen naast dat van de bekende koolstofopslag wanneer we bossen willen inzetten om de planeet te koelen, zegt de eerste auteur van het Amerikaanse artikel, Christopher Williams van de Clark University in Worcester, Massachusetts.
Verkoeling
Uit onderzoek van zijn team blijkt dat in een kwart van Noord-Amerika het verlies aan bosoppervlak leidt tot netto afkoeling vanwege het albedo-effect. Ten oosten van de Mississippi en in de staten langs de westkust resulteert minder bos tot opwarming, terwijl bij de westelijke Rocky Mountains achteruitgang van groen juist verkoeling biedt.
Uitbreiding van bosoppervlak leidt niet altijd tot afkoeling. Dat is geen populaire stelling. Maar het gaat erom de bomen op de juiste plaats te zetten. En studies als die van ons kunnen helpen regios te kiezen voor bosaanplant waar het koelingseffect het grootste is, concludeert Williams.
Juiste plek
In Amerika moet jaarlijks een half miljoen hectare bos wijken voor stadsuitbreiding, akkerland of weiland. De onderzoekers analyseerden met behulp van gedetailleerde satellietopnamen voor welk doel de bossen werden gekapt. Ze berekenden voor de afgelopen 15 jaar hoeveel koolstof door de houtkap verloren ging en hoeveel extra zonlicht werd gereflecteerd door de kale bodem. Door deze twee effecten te vergelijken kwamen ze tot een netto invloed van ontbossing op het klimaatsysteem.
Williams hoopt binnen twee jaar wereldwijd de nodige datasets te kunnen leveren voor beleidsmakers om hen te helpen bossen op de juiste plek aan te leggen zodat die het beoogde milieueffect hebben.
Beeld: Michael Woestehoff, American Forests
