Zwarte beer voelt zich niet meer thuis in Panda-reservaat

 

Ondersteuning en financiering voor natuurbescherming schieten helaas nog weleens te kort, waardoor het niet mogelijk is om voor elke diersoort die het moeilijk heeft, een project te starten. Daarom spelen zogeheten paraplu-soorten een belangrijke rol in de natuurbescherming. Vaak gaat het daarbij om grote, imposante of schattige dieren die doorgaans op de sympathie van mensen kunnen rekenen. Zo worden olifanten, tijgers en pandas strategisch ingezet om steun te krijgen voor de bescherming van die dieren zelf, maar ook van hun leefgebied, hun habitat. Die bescherming is overkoepelend. Als een soort paraplu worden ook veel andere diersoorten erdoor beschermd. Althans dat is het idee, maar dat blijkt echter niet voor alle dieren in het leefgebied op te gaan.

Say cheese

In een recent onderzoek in China is bestudeerd hoe het andere zoogdiersoorten vergaat in het leefgebied van de panda. De onderzoekers hebben data verzameld met zogeheten camera traps: cameras met een sensor die een foto schieten wanneer ze beweging waarnemen. Ze plaatsen deze cameras in acht natuurreservaten langs de bergen Qinling en Minshan in het midden van China, waar de panda in het wild leeft. Uit de fotos konden ze opmaken welke dieren zich nog meer in die reservaten bewogen. Zo verzamelden zij informatie over acht (middel)grote zoogdiersoorten, namelijk de Aziatische zwarte beer, het wilde zwijn, drie soorten hertachtigen en drie soorten bokachtigen.

Verdwenen

De onderzoekers moesten constateren dat twee van deze soorten, de Aziatische zwarte beer en het Oost-Chinese muskushert, erop achteruit gegaan zijn sinds de panda in de spotlights staat. Hoewel deze dieren in dezelfde gebieden leven als de panda, hebben zij andere behoeftes. De panda zit graag in hogere gebieden met veel bamboe, terwijl de zwarte beer en het muskushert liever vertoeven in lagergelegen gebieden, waar de vegetatie uit struiken bestaat. De natuurreservaten zijn echter ingericht op de behoeftes van de panda en dat gaat ten koste van die van de zwarte beer en het hert. Die gaan hun geluk buiten de reservaten zoeken, waar ze stroperij een groot risico vormt.

Eerder onderzoek uit 2020 toonde ook al aan dat verschillende grote zoogdiersoorten zich minder lieten zien in natuurreservaten waar de panda leeft. Luipaarden, sneeuwluipaarden, wolven en Aziatische wilde honden bleken grotendeels verdwenen te zijn uit de 66 pandareservaten die zijn onderzocht.

Erop vooruit

De onderzoekers concluderen dat natuurbeschermers beter moeten kijken naar de behoeftes van individuele diersoorten. Paraplu-soorten zijn handig als de andere diersoorten in het leefgebied vergelijkbare eisen stellen aan hun omgeving. In de praktijk zullen er vaak meerdere paraplu-soorten nodig zijn om volledige bescherming te kunnen bieden.

Gelukkig zitten er ook positieve kanten aan het verhaal. De status als boegbeeld heeft de panda wél goed gedaan. In 2016 veranderde zijn positie op de rode lijst van het International Union for Conservation of Nature (IUCN) van bedreigd naar kwetsbaar en de populatiegrootte neemt nog altijd toe. Ook de overige zoogdiersoorten uit het Chinese onderzoek zijn erop vooruit gegaan in de beschermde natuurreservaten en die hebben dat toch aan de panda te danken.

 

Beeld: Dr. Raju Kasambe, Wikimedia Commons