LACHGAS IS NIET OM TE LACHEN
Althans zo blijkt uit een recente studie van een internationaal consortium van onderzoekers in Nature (betaalmuur). Een goede samenvatting vind je hier. De sterk gestegen uitstoot van lachgas komt grotendeels op het conto van de stijgende voedselproductie in de wereld en de bijbehorende toename van het gebruik van stikstof als plantenvoeding in de vorm van kunstmest en dierlijke mest. Moeten we nu kiezen tussen twee kwaden: klimaatverandering of honger voor talloos veel miljoenen mensen? Niet perse. Er is ook goed nieuws: een efficiëntere landbouw leidt tot minder uitstoot van lachgas en is dus beter voor het klimaat.
Landbouw grootste bron
Met 70 procent van de uitstoot vormt de landbouw de grootste bron van lachgas. Het ontstaat als bijproduct van microbiologische processen in de bodem. Voor de liefhebbers de nitrificatie, waarbij ammonium (NH4) wordt omgezet in nitraat (NO3) en de denitrificatie, waarbij nitraat wordt omgezet in luchtstikstof (N2). Andere bronnen zijn de chemische industrie, de afvalwaterzuivering het verbranden van fossiele brandstoffen.
Naast deze antropogene bronnen komt er ook lachgas vrij uit natuurlijke bronnen, zoals de bodem en de oceaan. Lachgas blijft niet oneindig in de atmosfeer. Na zon 120 jaar wordt het afgebroken onder invloed van zonlicht. Omdat emissie en afbraak niet in evenwicht zijn, neemt de concentratie toe en levert lachgas een forse bijdrage aan de opwarming van de aarde. En - ook dat nog - aan de afbraak van de ozonlaag.
Uitstoot Europa gedaald
Uit het eerder genoemd de onderzoek blijkt dat in de afgelopen dertig jaar de antropogene uitstoot van lachgas met 30 procent is gestegen met als belangrijkste bronnen het groeiend gebruik van kunstmest en dierlijke mest. De emissie uit kunstmest vindt vooral plaats in Oost- en Zuid-Azië, Noord-Amerika en Europa, terwijl Afrika en Zuid-Amerika de belangrijkste bron zijn van lachgas uit dierlijke mest.
Als we kijken naar de uitstoot van lachgas per regio (zie tabel) tussen 1980 en 2016, dan zien we bijna overal een toename. Behalve in Europa. Daar is de uitstoot van lachgas gedaald met een half miljoen ton. Als belangrijkste oorzaak noemen de onderzoekers de toegenomen productiviteit in de landbouw. Meer kilo product per kilo stikstof in de vorm van kunstmest en dierlijke mest. En dus minder lachgas.
Efficiënter boeren
De afname is vooral te danken aan overheidsbeleid dat gericht was en is op de vermindering van de vervuiling van grond- en oppervlaktewater door het uit- en afspoelen van meststoffen. Dat heeft geleid tot een efficiënter gebruik van die meststoffen met als bijkomend voordeel dat ook de emissie van lachgas is afgenomen.
Om de uitstoot van lachgas nog verder te verminderen, moet de benutting van stikstof door het gewas nog verder omhoog, onder meer door precisiebemesting, waarbij de hoeveelheid en soort meststoffen nog nauwkeuriger wordt afgestemd op de behoefte van de plant. Als we de verspilling van stikstof nog verder verminderen dan is dat niet alleen goed voor het (water-)milieu en het klimaat, maar ook voor de portemonnee van de boer.
