Nieuwe GLB frustreert de Europese 'Green Deal'
De vogelaars hebben, naar eigen zeggen, de hand weten te leggen op amendementen van de drie grootste partijen in het EU-parlement, die zelfs de bescheiden plannen van de vorige Europese Commissie tot vergroening van het landbouwbeleid verder afzwakken. Als voorbeelden noemt BirdLife Europe onder meer:
- het blijven toestaan dat veenweidegebieden verder ontwaterd worden;
- het niet doorvoeren van het verbod op scheuren van permanente graslanden in Natura2000-gebieden;
- geen geld (15 miljard) uit de landbouwbegroting reserveren voor behoud en herstel van agrarische biodiversiteit;
- het vasthouden aan zestig procent van het budget voor hectarepremies, waarvan een derde terecht komt bij de 1,5 procent grootste boeren.
Vaagheid
Dat er een mismatch is tussen het gemeenschappelijk landbouwbeleid en de boer-tot-bord strategie constateren ook de Wageningse onderzoekers Hanna Schebesta en Jeroen Candel in een eveneens vorige week gepubliceerd artikel in Nature Food. Daarin noemen zij een aantal redenen waarom het nog een hele uitdaging wordt om de boer-tot-bord strategie van de grond te krijgen. Alleen al het feit dat de Europese Commissie niet duidelijk maakt wat zij verstaat onder een duurzaam voedselbeleid, zal uiteindelijk tot conflicten leiden bij het vormgeven en uitvoeren van Europees en nationaal landbouwbeleid.
Schebesta en Candel constateren verder een fors verschil tussen de politieke doelen van de boer-tot-bordstrategie en de voorgestelde wetgeving (legal actions). Er worden een paar duidelijke doelen genoemd, zoals een vermindering van het gebruik van kunstmest (-20 procent) en synthetische bestrijdingsmiddelen (-50 procent) en een uitbreiding van het areaal biologische landbouw tot 25 procent van het totaal. Voor de rest vinden zij de doelen tamelijk abstract en worden belangrijke zaken, zoals de ontwikkelingen in de biotechnologie, niet eens genoemd.
Hectarepremie
Het actieplan van de boer-tot-bordstrategie bevat, zo vervolgen ze ook weinig of geen acties die gericht zijn op aanpassing van het gemeenschappelijk landbouwbeleid, behalve de gratuite bewering dat het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid zich richt op het helpen van boeren om hun milieu- en klimaatprestaties te verbeteren.
Eerder al heeft Jeroen Candel zich in deze zin uitgelaten in een interview in het septembernummer van Vork (alleen voor abonnees). Daarin sprak hij de verwachting uit dat het grootste deel van het landbouwbudget ook deze periode weer het afvoerputje van de hectarepremie in gaat. Met als enige effect dat grondprijzen blijven stijgen en grootgrondbezitters nog rijker worden. De amendementen van de drie grootste partijen in het Europarlement lijken dat te bevestigen.
Ongewis
Niet alleen het Europarlement, ook de Europese Commissie heeft de aanpassing van het gemeenschappelijk landbouwbeleid in de richting van haar Green Deal al min of meer opgegeven. Ze lijkt haar hoop te hebben gevestigd op de - straks verplichte - nationale plannen van de lidstaten. Gezien het gebrek aan ambitie onder de lidstaten lijkt die hoop ijdel, zo citeren Schebesta en Candel de blogger en emeritus hoogleraar Europees landbouwbeleid Alan Matthews.
De verwachting is dat ook het voorgestelde wettelijk kader voor duurzame voedselsystemen deze bestuursperiode, niet meer ingevoerd zal worden. Dat wil zeggen dat Europese boeren en burgers zeker tot 2027 in het ongewisse blijven over de transformatie naar een meer duurzaam voedselsysteem. Alle mooie verhalen van de Commissie ten spijt.
Tekst: Joost van Kasteren Beeld: EU
