Boerenlandvogels: tijd voor een update!
Dit artikel komt uit de tweede editie van VORK 2019. Wilt u VORK niet missen? Word dan vandaag nog abonnee of vraag een gratis proefnummer aan. Student? Vraag dan het speciale studentenabonnement aan.
Wat me opvalt is dat verschillende vogels op de lijst helemaal niet zo logisch lijken als boerenlandvogel. Het gebied waar gefoerageerd wordt, is leidend geweest om tientallen jaren geleden een lijst op te stellen. Ik heb zowel het ministerie als Sovon (Vogelonderzoek Nederland) gevraagd of deze lijst ooit wordt aangepast. Dat schijnt nogal lastig te zijn, dat kan niet zomaar.
We hebben nu vanaf 1990 berekend - ja inderdaad berekend - hoeveel boerenlandvogels er zijn. Daar kun je niet zomaar wat vanaf halen of aan toevoegen. Maar mist u dan ook niet wat, beste meneer van het ministerie? Ik noem maar de ooievaar die nagenoeg verdwenen was en een fantastische comeback heeft gemaakt. Staat niet op de lijst. Toch wel een dingetje. Op die lijst staat wel de torenvalk waar het slecht mee gaat, maar gemakshalve ontbreekt de buizerd die het zeer goed doet. Ook zie ik een gele kwikstaart waar het redelijk mee gaat, maar de witte kwikstaart ontbreekt.
De redenering zou dan moeten zijn dat de witte kwikstaart geen vogel is die foerageert op het boerenerf of het boerenland. Dan neem ik even de omschrijving van Vogelbescherming: 'De witte kwikstaart is een van de meest algemene broedvogels van Nederland. Vooral op het platteland te vinden.' Verderop is te lezen dat de witte kwikstaart soms ook op industrieterreinen te vinden is. Kennelijk heeft dat de witte kwikstaart gediskwalificeerd voor de lijst. Op ons erf is het een van de meest voorkomende vogels. Maar meetellen doet ie niet.
Ook niet op de lijst staat de gans, het maakt niet uit welke. De gans is geen boerenlandvogel. Afgaande op het criterium dat een boerenlandvogel op het boerenland foerageert, denk ik dat de gans er toch echt op had moeten staan. De slobeend staat wel op de lijst en Vogelbescherming vertelt op haar site zelfs waarom: 'Slobeenden leven in de laaggelegen, natte gebieden in het gematigd klimaatgebied, en mede door hun voorkeur voor plantaardig voedsel behoren ze tot de (secundaire) weidevogels.' Ook de gans is dol op plantaardig voedsel maar overwintert slechts op boerenland. Dus staat hij niet op de lijst. Met de slobeend gaat het niet zo goed. En met de gans, nou ja, kijk maar even naar buiten.
Ik snap het best hoor, dat zon lijst bij voorkeur statisch is. Sovon heeft namelijk al grote moeite met het samenstellen van deze statische lijst. Elk jaar veranderen zij indexcijfers met terugwerkende kracht tot aan 1990. Vorig jaar besloot men met terugwerkende kracht dat het toch slechter gaat met de boerenzwaluw dan gedacht. Twee jaar daarvoor dacht Sovon nog dat de boerenzwaluw in 2005 een indexcijfer had van 80 (1990=100). Inmiddels denkt Sovon dat het 61 had moeten zijn. Het indexcijfer is dus met 19 punten verlaagd; en dat voor een periode van dik tien jaar geleden. In al mijn onnozelheid dacht ik dat zijn toch tellingen?. Nee het zijn berekeningen gebaseerd op tellingen. Maar soms denken ze dat de telling toch niet kon kloppen. Echt, je zou er hoofdpijn van krijgen. Of zoals wij hier zeggen: 'Ik wil dr geen kwartje voor geven.'
Nu heeft men ook bedacht dat er met terugwerkende kracht veel meer putters zijn. Dat moet ook wel want het indexcijfer begon aardig uit de bocht te vliegen. Of eigenlijk doet het dat nog steeds ondanks de upgrade: 1841 in 2017. Dat wil zeggen dat er een stijging is van 1741 procent ten opzichte van 1990. Het nieuwsbericht hierover heb ik gemist. Daarom meld ik het nu maar even.
Ik vraag me wel eens af hoe een alternatieve boerenlandvogellijst er uit zou zien. Met daarop de ooievaar, de gans? En zonder de torenvalk of de scholekster (ja sorry hoor dat is een kustvogel die naar het platteland trok bij gebrek aan eten). Ik denk dat het tijd is voor een update!
Een mening over dit artikel? Reageer op onze Twitter, Facebook, Instagram of LinkedIn. Een opinieartikel is ook van harte welkom. Mail dan even met de redactie (redactie@vork.org). Geïnteresseerd in de andere artikelen van VORK? Word abonnee, vraag een gratis proefnummer aan en schrijf je in voor de tweewekelijkse Vork-nieuwsbrief. Student? Wellicht is het speciale studentenabonnement dan iets voor jou.
Tekst: Henny Verhoeven (melkveehoudster uit Keldonk) Beeld: Wout van de Sikke