Insecten zijn veilige voedselbron voor dieren
Door de BSE-crisis ofwel de Gekkekoeienziekte werd het gebruik van diermeel in diervoeders verboden of aanzienlijk beperkt. In ieder geval mocht in veevoer voor landbouwhuisdieren geen diermeel meer verwerkt worden. Daarmee verdween een belangrijke bron van dierlijke eiwitten. Dieren als het varken en kip verloren broodnodige aminozuren, die gedeeltelijk kon worden gecompenseerd door de aminozuren in soja. Over de veiligheid en herintroductie van diermeel wordt al jaren in Europa gesproken, maar politici zijn behoudend en hanteren het voorzorgsprincipe. Nooit meer Gekkekoeienziekte dat de menselijke hersenziekte Creutzfeld Jacobs kan veroorzaken.
Ondertussen kwam er een nieuwe ontwikkeling: Insecten als grondstof voor humaan voedsel en voor diervoeders. Insecten hebben die broodnodige aminozuren voor kippen en varkens en het is bewezen dat kippen gezonder zijn op een dieet waarin insecten zijn verwerkt. Maar al snel bleek er een enorm wettelijk obstakel te zijn. Insecten werden wettelijk namelijk als dieren beschouwd en de meelwormen en larven mochten niet in diervoeders gebruikt worden. De wetgeving moest veranderen, maar voordat de wetgeving kan veranderen moet vanuit hetzelfde voorzorgsprincipe, dat het gebruik van (veilig) diermeel nog niet toestaat, getoetst worden of insecten wel veilig zijn. Dat onderzoek heeft BuRo nu uitgevoerd en afgerond.
Voedselreststromen in veevoer
BuRO is door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) gevraagd onderzoek te doen naar de risicos van het gebruik van insecten in diervoeder, omdat het ministerie ook in het kader van het stimuleren van de kringlooplandbouw de wens heeft om de regels voor het gebruik van voedselreststromen in veevoer te verruimen. Een van de mogelijkheden is voormalige voedingsmiddelen te gebruiken als voedingsbodem (substraat) bij het kweken van insecten. Deze insecten worden dan vervolgens gebruikt als eiwitrijk ingrediënt in veevoer.
Adequaat beheren risicos
Uit de risicobeoordeling van BuRO blijkt dat mogelijke risicos van op VVM gekweekte insecten als diervoeder adequaat beheerst kunnen worden. Dat betekent dat insecten als diervoeder toegestaan zouden kunnen worden voor meer landbouwhuisdiersoorten dan alleen de huidige wettelijk toegestane vissen, schaaldieren en schelpdieren (aquacultuurdieren). Voormalige voedingsmiddelen die alleen bestaan uit plantaardige componenten, of dierlijke componenten afkomstig van zuivel, eieren, honing, gesmolten vet, en collageen of gelatine van niet-herkauwende landbouwhuisdieren kunnen veilig worden gebruikt voor de kweek van insecten voor alle landbouwhuisdieren, mits deze gekweekte insecten of de producten daarvan een adequate kiemreducerende behandeling, bijvoorbeeld verhitting, ondergaan.
Meerdere soorten landbouwhuisdieren
Voor VVM, die dierlijke componenten bevatten afkomstig van vlees van niet-herkauwende landbouwdieren (zoals kip en varken), vis en schaal- en schelpdieren, ziet BuRO ook mogelijkheden voor het toestaan van de kweek van insecten voor meerdere soorten landbouwhuisdieren, hetgeen volgens de huidige wetgeving nog niet toegestaan is. Voorwaarden hiervoor zijn ook dat er een adequate kiemreducerende behandeling wordt ingezet, en bovendien dat de te voeren landbouwhuisdieren geen herkauwers zijn en de niet-herkauwende diersoort die gevoerd wordt met de insecten niet overeenkomt met de niet-herkauwende diersoort in de VVM waarop de insecten worden gekweekt.
Aanpassingen Europese wetgeving
BuRO adviseert de inspecteur-generaal van de NVWA er op toe te zien dat insecten(producten) als grondstof voor diervoeder voldoen aan vigerende microbiële veiligheidsnormen voor andere dierlijke eiwitten en dat de traceerbaarheid van de diersoort in VVM afkomstig van vlees van niet-herkauwende dieren, vis en schaal- en schelpdieren goed wordt geborgd. Ook adviseert BuRO ontwikkelingen in de insectensector goed te monitoren. BuRO adviseert de minister van LNV deze risicobeoordeling als onderbouwing te gebruiken bij voorstellen voor verdere aanpassing van Europese wetgeving. Wanneer de Europese wetgeving het gebruik van insecten zal toestaan, gaat er een nieuwe wereld open voor de agrarische sector; zowel voor boeren die insecten kweken voor veevoer als veehouders die nu een waardevolle grondstof aan hun dieren kunnen geven. Het gebruik van soja zou hiermee ook kunnen verminderen en zet de veehouderijsector op een duurzamere (voer)spoor.
Een mening over dit artikel? Reageer op onze Twitter, Facebook, Instagram of LinkedIn. Een opinieartikel is ook van harte welkom. Mail dan even met de redactie (redactie@vork.org). Geïnteresseerd in de andere artikelen van VORK? Word abonnee, vraag een gratis proefnummer aan en schrijf je in voor de tweewekelijkse Vork-nieuwsbrief. Student? Wellicht is het speciale studentenabonnement dan iets voor jou.
Tekst: Reinout Burgers Beeld: Ellen Meinen