Wetenschappers slijpen de messen over vleesconsumptie
Haar inbox ontplofte zowat, vertelt Christine Laine, hoofdredacteur van de Annals of Internal Medicine aan Rita Rubin van JAMA. Binnen een half uur kreeg ze 2000 e-mails, waarvan de meeste met dezelfde tekst - dus waarschijnlijk automatisch aangemaakt. Ze waren merendeels afkomstig van een organisatie die zicht tooit met de naam True Health Initiative en de toon ervan was vitriolic, uiterst venijnig.
De True Health Initiative (THI) is een non-profit organisatie die als doel heeft het bestrijden van nepnieuws en twijfels over ziekten die voorkomen kunnen worden door een gezonde leefstijl. Directeur is David Katz en in de raad van bestuur zitten twee beroemde voedingsepidemiologen van de Harvard Universiteit, Frank Hu en Walter Willet. Laatstgenoemde heeft in 2003 een eredoctoraat gekregen in Wageningen wegens het belang van zijn onderzoek voor voedingsadviezen.
Informatie-terrorisme
Katz, Hu en Willet namen de ongebruikelijke stap om de hoofdredacteur van de Annals met klem te vragen om de artikelen terug te trekken, voordat ze gepubliceerd zouden worden. Maar daar bleef het niet bij. We noemden al het bombardement van emails aan de hoofdredacteur na het verschijnen van de artikelen. Daarnaast werd alles in het werk gesteld om de betreffende onderzoekers zwart te maken.
In zijn vaste column in de regionale krant New Haven Register noemde Katz de artikelen en de richtlijn een vorm van information terrorism dat het levenswerk van ontelbare, zorgvuldige wetenschappers in gruzelementen slaat. In een presentatie tijdens een conferentie van cardiologen, beschuldigde Willet de onderzoekers, het tijdschrift dat hun werk produceerde en de media die erover schreven, van het produceren en verspreiden van desinformatie. Hij vergeleek ze met clubs en bedrijven die twijfel zaaien over klimaatverandering, luchtvervuiling en suikerconsumptie.
Belangenconflicten
Van dik hout dus, maar daar bleef het niet bij. Al snel volgden beschuldigingen over niet gemelde relaties met de vleesindustrie. Een van de auteurs van de reeks artikelen zou banden hebben met het International Life Sciences Institute (ILSI), een non-profit organisatie voor pre-competitief onderzoek, die wordt gefinancierd door overheid en bedrijfsleven. Een andere auteur werkt aan de Texaanse A&M Universiteit die in het verleden een schenking heeft ontvangen van een rundvleesproducent.
Misschien niet zo slim van de opponenten, die beschuldigingen, want er zijn maar weinig voedingswetenschappers die geen directe of indirecte banden hebben met de landbouw en/of voedingsmiddelenindustrie. Zo blijkt True Health Initiative, de organisatie van Katz, Hu en Willett, geld te krijgen van Wholesome Goodness, een bedrijf dat zogenaamde better-for-you foods produceert zoals gezonde chips, volkorenontbijten en granolarepen. Een ander bedrijf is Quorn, bekend van zijn vleesalternatieven op basis van schimmels. Katz zelf heeft geld gekregen van Hershey Foods, het Egg Nutriotion Center en de Amerikaanse Egg Board.
EAT/Lancet dieet
De T.H. Chan School of Public Health, waar Willett en Hu werken, heeft onderzoeksgeld geaccepteerd van de Californie Walnut Commission, een organisatie die de consumptie van walnoten bevordert. Noten zijn populair, want een ander bestuurslid van THI, Jenkins heeft in de loop der jaren onderzoeksgeld gekregen van onder meer de Almond Board of Californie, de International Nut and Dried Food Council, het Peanut Institute en van bedrijven als Kellogs en Quaker Oats.
Willett maakt ook deel uit van de EAT/Lancet commissie, die pleit voor een vleesarm dieet, omdat dat beter is voor de gezondheid van het individu en van de planeet. EAT is een non-profit organisatie, die is opgericht door onder meer de Stordalen Foundation. Een stichting die is opgericht door het Noorse miljonairsechtpaar Gunhild en Petter Stordalen. Beiden reizen in hun privévliegtuig de wereld over om mensen te overtuigen om minder vlees te eten.
Geen punt allemaal, maar het is wel een beetje raar om anderen belangenverstrengeling te verwijten als jezelf ook fondsen aanneemt van bedrijven en stichtingen die het veganisme uitdragen ten koste van vele vliegtuigkilometers. Dat terwijl het onderzoek dat in de Annals werd gepubliceerd niet meer aantoont dan dat er geen hard wetenschappelijke bewijs is voor de relatie tussen rood en bewerkt vlees en het krijgen van kanker en hart- en vaatziekten. En dat er dus, vanuit gezondheidsoogpunt in ieder geval, geen reden is om mensen te adviseren hun vleesconsumptie te beperken.
Een mening over dit artikel? Reageer op onze Twitter, Facebook, Instagram of LinkedIn. Een opinieartikel is ook van harte welkom. Mail dan even met de redactie (redactie@vork.org). Geïnteresseerd in de andere artikelen van VORK? Word abonnee, vraag een gratis proefnummer aan en schrijf je in voor de tweewekelijkse Vork-nieuwsbrief. Student? Wellicht is het speciale studentenabonnement dan iets voor jou.
Tekst: Joost van Kasteren Beeld: Lohitha Kethu, JAMA-Network