Klimaatverandering niet oorzaak droge Victoria Falls
Een enkel beeld van een stervende en sterk vermagerde ijsbeer bewijst niet dat het slecht gaat met de ijsbeer en dat een gevolg is van klimaatverandering. Time magazine moest dit ooit rectificeren, omdat de foto en onderschrift onjuist bleken. De meeste ijsberen sterven van ouderdom en uithongering. Inmiddels is het ook duidelijk dat het goed gaat met de ijsbeer. Althans als we de rapporten van de Canadese zoöloog Susan Crockford mogen geloven. Recentelijk ontslagen vanwege haar standpunt over ijsberen en vooral haar kritiek op hoe de wetenschappelijke klimaatwereld de kritiek op onderzoeken negeert. Eenzelfde lot onderging de Australische wetenschapper en Great Barrier Reef expert Peter Ridd. Hij bekritiseerde de onderzoeken over klimaatverandering en de koraalriffen. Hij kwam vervolgens met een eigen rapport over de Great Barrier Reef, waaruit bleek dat de koraalriffen op dit moment groeien. Beide onderzoekers wijzen erop dat er natuurlijke fluctuaties voorkomen en dat de huidige situatie niets meer is dan dat. Beiden ontkennen de klimaatverandering echter niet, maar willen dat de peer review op onderzoeken beter worden uitgevoerd en de kritiek niet wordt genegeerd. De onderzoeken van de ijsbeer en koraalriffen werden en worden genegeerd en er zijn nauwelijks inhoudelijke kritische reacties geweest, die de conclusies ondermijnen. Maar de beelden staan voor menigeen in het geheugen gegrift met het bijschrift Klimaatverandering.
Drip fall
IJsberen en de koraalriffen zijn, volgens Crockford en Ridd onterecht, uitgegroeid tot symbolen voor de klimaatverandering, maar er daagt een nieuw symbool op: Victoria Falls in Zimbabwe en Zambia. De eens donderende waterval, die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat, is op dit moment een schaduw van haar eerdere gedaante. Een drip fall waar naar verhouding nog maar weinig rivierwater over heen raast. Het zijn echter dit keer niet de wetenschappers, die waarschuwen voor een teloorgang van s werelds meest betoverende waterval, maar de media die hiermee aan de haal gaat en een nieuw symbool voor klimaatverandering willen creëren. Het Algemeen Dagblad kopt: Toeristen verbijsterd: beroemde waterval nu nog maar zielloos straaltje water met als beginzin: De opwarming van de aarde legt een nieuwe wond bloot. De Britse krant The Telegraph schrijft: The shocking photo of Victoria Falls that shows the extent of Southern Africa's drought. De Guardian waarschuwt: Victoria Falls dries to a trickle after worst drought in a century. De koppen en teksten op veel websites wijzen met een vinger naar klimaatverandering en verkondigen een soortgelijke boodschap. De Zambiaanse president Edgar Lungu zegt zelfs dat de wereldberoemde Victoria Falls dreigt op te drogen door de klimaatverandering.
Laagste peil in 1995
Maar, volgens deskundigen, is er nauwelijks iets opmerkelijks of schokkends aan de hand en is de lage stand van de Zambezi rivier, die over de Victoria Falls dondert, helemaal geen bewijs dat er sprake is van klimaatverandering. De rivier staat juist elk jaar in deze periode droog, vanwege het droogteseizoen. Het enige verschil is, dat dit jaar een van de jaren is dat Zambezi erg laag staat door een langere periode van droogte. Maar in het meetbare verleden stond de rivier of althans het waterpeil van het Kariba stuwmeer soms nog veel lager. Het laagste peil is van 1995 en volgens sommige oudere mensen uit de regio stond daarvoor de rivier wel vaker op lager peil dan nu. De voorzitter van de African Travel and Tourism Association, Ross Kennedy, zegt: De media speculeren dat de Victoria Falls door klimaatverandering misschien aan het opdrogen is, maar dat is volledig onjuist. Vanwege de uitzonderlijk lage regenval in het stroomgebied tijdens het laatste regenseizoen, is het waterpeil op zijn laagste peil sinds 1996 en zal blijven dalen tot de regenval in het stroomopwaarts gelegen stroomgebied begint. Victoria Falls zal echter nooit Victoria Walls worden.
Zambezi's Chris Worden, professioneel gids en deskundige bevestigt dat. Stroomafwaarts Kariba heeft de rivier nog niet het laagste niveau bereikt. Het ligt nog steeds ruim twee meter boven het laagste niveau van begin jaren '90. De lage waterstanden zijn niet ongewoon, ondanks het tekort aan regen in de regio. Het regenseizoen begint meestal midden november, dit jaar lijkt de rivier hetzelfde niveau te volgen als in 1998.
Seizoensgebonden variatie
Wetenschappers zijn echter terughoudend om klimaatverandering categorisch de schuld te geven. Er is altijd sprake van seizoensgebonden variatie in niveaus. Harald Kling, hydroloog bij ingenieursbureau Poyry en een Zambezi rivierdeskundige, zegt dat de klimaatwetenschappelijke afspraken in decennia, niet in bepaalde jaren, worden bekeken: Dus het is moeilijk om te zeggen dat dit te wijten is aan de klimaatverandering, omdat er altijd droogte heeft plaatsgevonden. Als ze vaker voorkomen, dan kan men denken dat dit te wijten is aan klimaatverandering."
De statistieken van zowel het stuwmeer als de jaarlijkse regenval bevestigen het verhaal. Volgens gegevens van de Zambezi River Authority (ZRA) was de maximale stroming bij de Victoria Falls in de dagen dat de Kariba-dam in maart 1958 werd gebouwd, 10.000 kubieke meter per seconde en de laagste stroming in het seizoen 1995-1996, toen de jaarlijkse gemiddelde stroming 390 kubieke meter per seconde bedroeg. De gemiddelde jaarlijkse stroming op lange termijn bij de Victoria watervallen is meer dan 1.100 kubieke meter per seconde. Voor de meest recente beschikbare gegevens van de ZRA voor de periode tussen 26 november en 2 december 2019 zijn de stromingen in de Victoria watervallen gestegen van 207 kubieke meter per seconde op 26 november tot 227 kubieke meter per seconde op 2 december. Vorig jaar op dezelfde datum bedroeg de stroming 220 kubieke meter per seconde. Het droogvallen van de watervallen is dus veel minder schokkend dan de media verbeeld.
Een mening over dit artikel? Reageer op onze Twitter, Facebook, Instagram of LinkedIn. Een opinieartikel is ook van harte welkom. Mail dan even met de redactie (redactie@vork.org). Geïnteresseerd in de andere artikelen van VORK? Word abonnee, vraag een gratis proefnummer aan en schrijf je in voor de tweewekelijkse Vork-nieuwsbrief. Student? Wellicht is het speciale studentenabonnement dan iets voor jou.
Tekst: Reinout Burgers Beeld: Wikimedia