Vraatzuchtige rups grote bedreiging wereldvoedselvoorziening
Vrijwel niemand in Nederland zal de legerworm of legerrups kennen, maar in Amerika, Afrika en Azië brengt alleen al de naam Fall Armyworm de rillingen over de rug van menig boer, vanwege de verwoestende vreetpartijen aan allerlei landbouwgewassen. De FAO heeft daarom afgelopen week een drie jaar durende actieprogramma Global Action for Fall Armyworm Control gelanceerd om de inspanningen te intensiveren en zo de groeiende verspreiding van deze insectenplaag te stoppen. De rups kan ernstige schade toebrengen aan de voedselproductie en treft nu al miljoenen boeren over de hele wereld.
Verloren fruit
De Spodoptera frugiperda is een vlinder uit de uilenfamilie en dit vraatzuchtig type komt oorspronkelijk uit Amerika, waar het wijdverspreid is en natuurlijke vijanden heeft. De vlinder werd voor het eerst beschreven in 1797 door Amerikaanse wetenschappers. Vanwege hun voedselvoorkeur kunnen de rupsen een grote verscheidenheid aan gewassen vernielen. Vernietiging van een gewas kan bijna in één nachts plaatsvinden. De Latijnse naam is daarom treffend: frugiperda betekent namelijk verloren fruit. De vraatzucht is afhankelijk van het stadium waarin de rups zich bevindt. In de beginperiode heeft rups weinig voedsel nodig, maar in latere stadia kan hij ongeveer vijftig keer zoveel vreten en vallen ze een gewas in massaliteit aan. Doordat ze in het begin een beetje aan allerlei planten vreten en nog weinig schade in één gewassoort aanrichten, wordt de aanwezigheid van de rups pas opgemerkt als ze ineens in één nacht een akkerbouwperceel hebben vernietigd. Legerwormen houden van katoen, tabak, suikermaïs, rijst, pinda's en zelfs fruit zoals appels of sinaasappels en nog veel meer. Op hun menu staan meer dan tachtig planten. Geschat wordt dat bijna veertig procent van de plantsoorten die de legerrups eet economisch belangrijk is. Omdat de rupsen zoveel van de plant eten, overleeft een groot deel van de gewassen niet en zorgt voor aanzienlijke opbrengstderving. In maïs knagen de rupsen zelfs in de maïskolf om de pitten op te eten.
4,6 miljard dollar schade
De legerworm heeft zich in de afgelopen jaren vanuit Zuid-Amerika snel verspreid. In 2016 werd in Afrika de eerste legerwormen ontdekt en bracht in Zuidelijk Afrika grote schade aan de gewassen aan. Inmiddels is de insect gearriveerd in 28 Afrikaanse landen met een verwoestend effect. Op basis van schattingen voor 2018 gaat er alleen al in Afrika jaarlijks tot 17,7 miljoen ton maïs verloren aan deze plaag. Deze hoeveelheid maïs kan tientallen miljoenen mensen voeden en vertegenwoordigt een economisch verlies van 4,6 miljard dollar.
In 2018 was India aan de beurt en dit jaar verspreidde de legerworm zich naar onder meer Sri Lanka, Myanmar, Thailand en China. In totaal zit de rups nu 44 landen wereldwijd en richt verwoestingen aan in 80 verschillende landbouwgewassen. In Sri Lanka heeft de plaaginsect zijn vraatzuchtigheid botgevierd op 40.000 hectare met als gevolg dat 20 procent van de gewassen permanent is beschadigd. In Afrika vertellen boeren verhalen dat zelfs 40 procent van hun gewassen vernietigd is. In China heeft de legerworm zich al in 19 provincies gevestigd met 333.000 hectare aan landbouwgewassen. Naast varkenspest noemt de Chinese overheid de legerworm een serieuze bedreiging voor Chinas voedselvoorziening.
De Fall Armyworm kan zich zo snel verspreiden doordat het in één jaar meerdere generaties zijn. In de zomer duurt een volledige cyclus slechts dertig dagen; in de herfst en lente is dit zon zestig dagen. Het vrouwtje kan in haar leven 1500 eitjes leggen. Maar de vlinder van de legerworm heeft ook de capaciteit om meer dan 100 kilometer per nacht af te leggen. In één generatie kan het 500 kilometer ver reizen. Dus theoretisch is er een jaarlijkse verspreiding van zon 1500 kilometer.
Bestrijdingsprogramma
De Fall Armyworm bedreigt de voedselzekerheid van honderden miljoenen mensen en de bestaansmiddelen van kleine boeren", verklaarde FAO-directeur-generaal Qu Dongyu tijdens de bekendmaking van het driejarig bestrijdingsprogramma. Dit is een wereldwijde dreiging die een wereldwijd perspectief vereist en de bestaande inspanningen moeten we sterk op voeren om de verdere verspreiding van deze schadelijke insecten naar nieuwe regio's te voorkomen.
In zijn toespraak zei Qu dat de FAO de komende drie jaar 500 miljoen dollar bij elkaar wil krijgen om de legerworm onder controle te krijgen. Daartoe stelde hij de oprichting voor van een Global Action Fund. Het allereerste trustfonds met meerdere internationale partners, dat zich richt op het aanpakken een agrarische dreiging. Hij vroeg landen bij te dragen aan de financiering van het fonds.
De mondiale actie zal tussen 2020 en 2022 worden uitgevoerd. Het programma zal naast de financiering ook zorg dragen voor het verzamelen van expertise wereldwijd en het gezamenlijk delen en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. Ook moet voorkomen worden dat er wijdverspreid gebruik wordt gemaakt van zeer gevaarlijke pesticiden en dat er middelen of oplossingen ontwikkeld worden voor de bestrijding, bijvoorbeeld monitoringssystemen en systeem voor vroegtijdige waarschuwing of resistentie gewassen. China heeft een speciale drone ontwikkeld dat in een zeer rap tempo en nauwkeurig pesticiden in een beperkte volumehoeveelheid kan spuiten, waardoor verdere verspreiding wordt vertraagd. De drone verbruikt 30 procent minder bestrijdingsmiddelen en 90 procent minder water. Test worden thans uitgevoerd in China, Vietnam en Zambia.
Nederland veilig
De hoop is dat men met gezamenlijk inbreng de plaag in de getroffen gebieden onder controle kan brengen en het risico van verdere introductie en verspreiding naar nieuwe regio's, waaronder Europa en het zuidelijke deel van de Stille Oceaan, kan beperken. Overigens hoeven Nederland en Noord-Europa, in tegenstelling tot die andere Amerikaanse insectenplaag de Coloradokever in de aardappelen, niet te vrezen voor deze vraatzuchtige vlinder. Het is een warmte diertje en heeft niet het winterslaapvermogen om de vrieskoude nachten te doorstaan en daardoor te overleven. Een klimaatverandering zal er ook niet voor zorgen dat de legerworm zich ooit in onze contreien zal nestelen, want ook in de toekomst zullen onze winters zich kenmerken door vorst en sneeuw.
Een mening over dit artikel? Reageer op onze Twitter, Facebook, Instagram of LinkedIn. Een opinieartikel is ook van harte welkom. Mail dan even met de redactie (redactie@vork.org). Geïnteresseerd in de andere artikelen van VORK? Word abonnee, vraag een gratis proefnummer aan en schrijf je in voor de tweewekelijkse Vork-nieuwsbrief. Student? Wellicht is het speciale studentenabonnement dan iets voor jou.
Tekst: Reinout Burgers Beeld: FAO