Onderzoek bewijst opnieuw vegan dieet vermindert kans suikerziekte maar dit zegt niets over risico vlees
Volgens gegevens van de Centers of Disease Control and Prevention (CDC) hebben meer dan 100 miljoen volwassenen alleen al in de Verenigde Staten diabetes of pre-diabetes. Een van de belangrijkste risicofactoren voor type 2 diabetes - de meest voorkomende vorm van diabetes - is het dieet. Dit is echter een aanpasbare factor en betekent dat als een persoon gezondere voedingsgewoonten aanneemt, zij het risico kunnen verminderen. In de afgelopen jaren hebben vele studies gesuggereerd dat veganistische, vegetarische of andere plantaardige diëten het diabetesrisico aanzienlijk kunnen verminderen.
Plantaardige voedingspatronen winnen aan populariteit in de afgelopen jaren en dat was voor het onderzoeksteam van de Harvard T.H. Chan School of Public Health in Boston aanleiding om de associatie tussen plantaardig dieet en verminderd risico op diabetes te analyseren. Temeer, omdat deze diëten aanzienlijk kunnen variëren in de voedselsamenstelling. Het heeft nu een uitgebreide review van negen studies uitgevoerd, die de associatie tussen voedingspatronen en het risico op type 2 diabetes onderzochten.
Nadruk op gezond plantaardig
De onderzoekers hebben hun conclusies vooral gebaseerd op een gezond plantaardig dieet. Ze beoordeelde de associatie tussen het risico op diabetes en het volgen van een gezond plantaardig dieet dat voornamelijk bestond uit een hoge hoeveelheid gezond fruit, groenten, peulvruchten, volkorengranen en noten. Ze ontdekten dat deelnemers, die zich meer strikt aan plantaardige diëten hielden, over het algemeen een 23 procent lager risico op type 2-diabetes hadden dan deelnemers die een minder strikte naleving van deze voedingspatronen hadden. De associatie met een lager risico op type 2 diabetes was nog sterker in het geval van mensen die zich aan strikt gezonde plantaardige diëten hielden.
Hoewel de onderzoekers alleen een correlatie hebben waargenomen, suggereren ze dat er een causaal verband aan ten grondslag kan liggen. Een gezond, plantaardig voedsel kan volgens hen zowel de insulinegevoeligheid als de bloeddruk verbeteren. Bovendien kunnen plantaardige diëten gewichtstoename voorkomen; evenals vermindering van ontstekingen. Twee andere factoren die bijdragen tot het risico van een persoon van diabetes. De onderzoeksleider Frank Qian heeft naar aanleiding van zijn studie een voedingsadvies gegeven: Mensen moeten kiezen voor verse groenten en fruit, volkoren granen, tofu, en andere gezonde plantaardige voedingsmiddelen.
Geen bewijs risico vlees
Maar bij dat advies en het onderzoek worden door andere deskundigen toch nog wel kanttekeningen geplaatst. Zo stelt voedings- en gezondheidsdeskundige professor Alexandra Johnstone van de University of Aberdeen dat het bekend is dat alle studies een zelfrapportage Food Frequency Questionnaire (FFQ) toepassen een vooringenomenheid introduceren en daarmee niet helemaal betrouwbaar zijn. De negen studies zijn onder meer gebaseerd op FFQ. De onderzoekers controleerden de leeftijd en BMI(body mass index). De andere levensstijlfactoren, waarvan bekend is dat ze het risico op het ontwikkelen van diabetes veroorzaken, zijn echter niet meegenomen. Het artikel heeft ook de vleesconsumptie niet onderzocht. De conclusies moeten dus niet verward worden met verklaringen met betrekking tot andere diëten, zoals vleesdiëten. De mensen die de diëten in de geselecteerde studies consumeerden, kunnen echter ook andere leefstijlbenaderingen toepassen, zoals meer beweging, die bijdragen aan de beschermende effecten. Op basis van het rapport kan ook geen helder dieetadvies gegeven worden, zoals het eten van tofu in plaats van vlees.
Ook voedingswetenschapper Tom Sanders van Kings College London plaatst kanttekeningen bij het onderzoek: "De UK Oxford EPIC studie vond dat degenen die zelden vlees eten een lager risico hadden op het ontwikkelen van diabetes, maar dit effect verdwenen toen er aanpassingen werden gemaakt voor BMI. Daarnaast verhoogt een vegetarisch of ander plantaardig dieet met een hoog gehalte aan vrije suikers en geraffineerde koolhydraten het risico op type 2-diabetes. Vooral wanneer het geassocieerd wordt met een laag niveau van lichamelijke activiteit. Het vermijden van vlees vermindert dus niet noodzakelijkerwijs het risico op diabetes type 2."
Conform huidige voedingsvoorschriften
Dat een gezond plantaardig dieet de risicos van suikerziekten vermindert, nemen de andere deskundigen niet in twijfel. Volgens Johnstone sluit het onderzoek aan bij de huidige voedingsrichtlijnen om meer voedingsvezels uit plantaardige bronnen te consumeren ter bescherming tegen bepaalde soorten ziekten. Interessant is dat het onderzoekrapport ook commentaar geeft op de rol van vezels op de gewichtstoename, waarvoor minder bewijs is.
De nadruk ligt dus op gezond en dat kan ook met een dieet waar vlees wordt geconsumeerd of zoals voedingsdeskundige professor Ian Johnson van het Quadram Institute Bioscience in Norwich verwoordt: Welke mechanismen er ook aan het werk zijn, deze studie is in overeenstemming met het huidige advies van de volksgezondheid om meer hoeveelheden licht bewerkte plantaardige voedingsmiddelen, die rijk zijn aan volkoren graansoorten en voedingsvezels, te consumeren en om de consumptie van dierlijke producten te beperken.
Een mening over dit artikel? Reageer op onze Twitter, Facebook, Instagram of LinkedIn. Een opinieartikel is ook van harte welkom. Mail dan even met de redactie (redactie@agrio.org). Geïnteresseerd in de andere artikelen van VORK? Word abonnee, vraag een gratis proefnummer aan en schrijf je in voor de tweewekelijkse Vork-nieuwsbrief. Student? Wellicht is het speciale studentenabonnement dan iets voor jou.
Tekst en beeld: Reinout Burgers