Wapenwedloop meest goddelijke nepburger begonnen
Ruim honderdvijftig jaar geleden werd margarine uitgevonden. Ineens was er voor jan-en-alleman goedkoop voedingsvet bereikbaar en vlogen de blokken margarine als de spreekwoordelijke broodjes over de toonbank. Aan de basis van dat succes stonden niet de zuivelaars, maar de boterhandelaren. Ze hadden het handelsnetwerk; margarine was bovendien eenvoudig te maken en het leek op roomboter. De boterhandelaren transformeerden in margarinemakers. Nu anderhalve eeuw verder staat de voedingswereld weer voor bijna dezelfde revolutie: vleesvervangers. Producten die op echt vlees lijken. In tegenstelling tot eind 19e eeuw doen nu wel de makers van het natuurlijke originele product mee. Alhoewel, men zou ook kunnen stellen dat de vleesverwerkers van nu overeenkomsten hebben met de boterhandelaren van destijds. Het zijn immers niet de makers van vlees, maar de handelaren en verwerkers van vlees.
Risky business
Overal ontpoppen bedrijven met een spectaculair nieuw vleesvervangend product. Net als destijds zijn er op dit moment veel opportunistische ondernemers en investeerders die op de gravy train springen. De belofte van big business is te verleidelijk om te weerstaan. Maar net als in de tijd van de opkomst van de kunstboter zullen veel van deze bedrijven en start-ups een eenzame dood sterven. Alleen de groten der aarden of degene met het meest perfect product zal de wapenwedloop der vleesvervangers overleven.
Amerikas grootste vleesverwerker Tyson Foods trok zich onlangs terug uit de samenwerking met Beyond Meat; het nieuwe bedrijf met een zogenaamde wonderburger, die nagenoeg alle eigenschappen van echt vlees heeft. Tyson Foods had volgens persbureau Reuters 6,5 procent van Beyond Meat in handen ter waarde van 79 miljoen dollar. De voedingswereld reageerde verrast op het terugtrekken van Tyson Foods. Wellicht dat de directeuren van Tyson Foods de burger hadden geproefd, en net als de eigenaar van de Duitse slachterij Tönnies, dachten dat de burger verre van smakelijk was en zich daarom terugtrokken uit deze toch wel risky business markt. Maar vorige week kondigde het bedrijf ineens aan dat ze zelf een nieuw merk gaat introduceren aan en de huidige lijn van vleesalternatieven wil uitbreiden. Tyson Foods gaat het dus zelf doen en denkt een veel betere nepburger op de markt te kunnen zetten.
Keizerlijke status
De strategische beweging heeft toch wel voor een schokeffect gezorgd, want Tyson Foods is een kolossaal multinationaal bedrijf met een geweldige financiële ondergrond. Tyson Foods betreedt de markt van vleesvervangers als enige met eigen geld en zonder investeerders. Dit zou wel eens één van de overlevende bedrijven in de wapenwedloop der vleesvervangers kunnen worden; een megabedrijf in wording met keizerlijke status. De aankondiging van het bedrijf komt iets meer dan een maand, nadat de plantaardige vleesproducent Beyond Meat op 1 mei naar buiten kwam met een waardering van meer dan 1 miljard dollar. Overigens heeft ook nog een andere voedingsgigant aangekondigd om in de markt van vleesvervangers te stappen: Nestle. Doordat ineens grote bedrijven de markt betreden, lijkt Beyond Meat minder vernieuwend en een minder lucratieve investering. Het andere plantaardige burgerbedrijf, Impossible Burger, wil ook naar de beurs gaan en de vraag is of dit voornemen op eenzelfde succesvolle ontvangst van investeerders kan rekenen als Beyond Meat of dat de hype voorbij is en de focus vooral gericht gaat worden op de voedingsgiganten als Tyson Foods en Nestlé.
Voor Tyson Foods is de stap om met nieuwe vleesvervangende producten te komen puur gebaseerd op de groeimogelijkheden en niet als kernactiviteit. Het traditionele vleesaanbod verdwijnt volgens het bedrijf niet snel. Overigens behoudt Tyson Foods wel zijn aandeel in de kweekvlees- of celcultuurvleesbedrijven als Memphis Meat Future Meat. Dit is een hele andere markt dan de plantaardige vleesvervangers en heeft in theorie een geweldige potentie.
Dierlijke eiwittwist
Het Amerikaanse nieuwsmedium The New Food Economy schrijft dat de nieuwe productlijn van Tyson Foods, Raised & Rooted, gaat heten met aanvankelijk twee producten: een kipnugget die van erwteneiwit wordt gemaakt, eiwit, bamboe, en lijnzaad en een hamburgerproduct dat rundvlees en erwteneiwit mengt. Er zit dus een dierlijke eiwittwist in hun producten. Opvallend, de eerste margarine (oleomargarine) werd ook met roomboter gemengd om de smaak en kwaliteit van oleomargarine te bevorderen. Tyson Foods pakt het dus ouderwets anders aan dan de echte veganvoedselbedrijven en het bedrijf denkt dat de mix van dierlijk en plantaardig eiwit de beste is. Temeer omdat deze gezonder is dan de pure plantaardige varianten van Beyond Meat en de Impossible Burger. Tyson verstrekte beperkte voedingsgegevens aan The New Food Economy en de gemengde burgers bevatten minder calorieën en vet dan de plantaardige burgers, terwijl ze een vergelijkbare hoeveelheid eiwitten hebben. Hiermee zet Tyson Foods natuurlijk direct de aanval in op zijn voormalige partner en is de wedloop naar beste, lekkerste, natuurlijkste, duurzaamste en goedkoopste nepburger begonnen.
Lees ook het artikel Margarine en Vleesvervangers: Een wereld van verschil in de nieuwste editie van Vork.
Een mening over dit artikel? Reageer op onze Twitter, Facebook, Instagram of LinkedIn. Een opinieartikel is ook van harte welkom. Mail dan even met de redactie (redactie@agrio.org). Geïnteresseerd in de andere artikelen van VORK? Word abonnee, vraag een gratis proefnummer aan en schrijf je in voor de tweewekelijkse Vork-nieuwsbrief. Student? Wellicht is het speciale studentenabonnement dan iets voor jou.
Tekst en beeld: Reinout Burgers