Geredigeerd genoom beschermt varkens tegen virusziekte PRRS

 

PRRS is varkensziekte nummer één in Nederland. Ondanks vaccinaties kosten uitbraken de varkenshouderij en dan vooral de fokbedrijven jaarlijks ettelijke miljoenen. Onderzoekers, bekend van het ruim twintig jaar geleden gekloneerde schaap Dolly, bedachten daarvoor een oplossing. Ze schakelden een deel van het varkensgen uit dat codeert voor het eiwit waaraan het virus zich hecht. Daarmee wordt voorkomen dat het virus de cel binnendringt en de celmachinerie overneemt om zich te vermenigvuldigen.

 

Voorbode

De resistente varkens van het Roslin Institute zijn een voorbode van het sleutelen aan vee met nieuwe genetische technieken zoals CRISPR-Cas en zinkvingernucleases. Daarbij kunnen heel gericht veranderingen in het erfelijk materiaal worden aangebracht. Anders dan bij genetische modificatie wordt geen soortvreemd DNA ingebracht, zoals indertijd bij Stier Herman. In plaats daarvan worden slechts genen of delen daarvan aan- of uitgeschakeld.

 

Het gebruik van de techniek is niet beperkt tot ziekten alleen. Naast resistentie tegen virussen wordt ook onderzoek gedaan naar het hoornloos maken van runderen. Ook is het Nederlandse bedrijf Hendrix Genetics betrokken bij onderzoek naar het genetisch castreren van biggen om zo het ontstaan van berengeur te vermijden.

 

Acceptatie

Hoewel de resultaten indrukwekkend zijn, zal het nog wel enige tijd duren voordat we een broodje ham van PRRS-resistente varkens zullen eten, denkt Christine Tate-Burkard van het Roslin Institute. Hij is de eerste auteur van het artikel dat half juni online werd gezet door het Journal of Virology. Naast onderzoek naar langetermijneffecten, is de wetgeving in de EU niet duidelijk over dit soort genetische aanpassingen. Een belangrijke vraag is ook of genetisch geredigeerd vlees geaccepteerd zal worden door de samenleving.

 

Vork

In het juninummer van Vork wordt ingegaan op het sleutelen aan vee met behulp van moderne genetische technieken en de maatschappelijke acceptatie daarvan.

 

Zon kwart eeuw geleden werd daarover heftig gedebatteerd naar aanleiding van Stier Herman. Daarbij bleek dat de maatschappelijke acceptatie niet zozeer afhankelijk was van de eventuele risicos voor mens, dier en milieu, maar dat onderliggende waarden en wereldbeelden veel belangrijker waren. Onderzoekers hebben daarvan geleerd en hebben onlangs het initiatief genomen om samen met maatschappelijke organisaties een clearing house op te zetten. Dit clearing house is bedoeld voor het signaleren van nieuwe ideeën, ontwikkelingen en spanningen rondom genetisch redigeren. Het is de bedoeling dat dit clearing house het maatschappelijke debat en de politieke besluitvorming erover bevordert.

 

Tekst: Joost van Kasteren

 

Benieuwd naar het artikel in Vork? Vraag een gratis proefnummer aan.

 

Dit artikel is gebaseerd op: Burkart et al, Pigs lacking the scavenger receptor cysteine-rich domain 5 of CD163 are resistant to PRRSV-1 infection Journal of Virology, Vol. 92 issue 13 July 2018.

 

http://jvi.asm.org/content/early/2018/05/31/JVI.00415-18.abstract